Bu satırların hemen altında gene Amerikalı tiyatro yazarı Donald Margulies’den bir “zaman” alıntısı dikkat çekiyor:
“Önünde koskoca bir hayat var, kıskandığım bu” diyor Margulies karakterlerinden biri:
“Bir zamanlar benim yürüdüğüm yollarda şimdi senin yürüdüğünü görüp de geçen zamanı düşünmemek elde değil. Elimde değil. İşte derdim bu. Görmüyor musun? Zaman.”
Eskiden hiç umursamadığım “zaman”ı, giderek daha sık düşünür oldum.
“Yılbaşı” dendiğinde, geçmiş yıllarda aklıma yalnız “yeni başlangıçların coşkusu” gelirdi: Tertemiz, henüz hiç açılmamış; hiç yaşanmamış yepyeni bir sayfanın beyazlığı…
Yeni bir yılın heyecanı benim için sadece buydu.
Sevdiklerim eksildikçe ve zamanın geri dönmezliği içimde bir yara gibi yer ettikçe; yıldönümlerinin yalnız başlangıç değil, aynı zamanda büyük birer son olduğunu fark ettim.
Yıl başları, doğum günleri, evlilik yıldönümleri; her seferinde zaman üzerinde artık daha çok düşündüğüm tarihler olmaya başladı.
Zaman yaşlanmaz
Bu yıl ortasındaydı sanıyorum. Ölüm yıldönümü vesilesiyle İlhan Selçuk’un yapmış olduğu müthiş bir “zaman” tanımına rastladım.
“Yaşam süreci birbirine geçmiş eklemlerden oluşur” demişti yokluğunu hep daha çok hissettiğim, hep daha çok özlediğim yazar: “Her bir aşama daha öncesini içerir ve sürekli gençliğin gizemi insanın bütün hayatını bir anda duyumsayabilmesidir. An’ın değeri işte bu noktada odaklaşıyor çünkü an ne geçmiştir ne gelecektir. Her ikisini de kapsayan özü, içinde yaşadığımız zamanda bulabiliriz. İçinde yaşadığımız an’da zamanı algılayıp duyumsamak gençliğin iksiridir. Çünkü zaman yaşlanmaz…”
İlhan Selçuk “zaman”ı başka bir derinlik, olgunluk ve farkındalıkla yaşayan, tanıdığım ender insanlardan biriydi.
“Uzunluğu, genişliği, derinliği biliyorduk/Zamanı tanımıyorduk” diyordu çocukluğunu ve kardeşlerini anlattığı bir yazısında örneğin (“Turhan”):
“Dördüncü boyutun (“zamanın” NC) bize hazırladığı tuzaktan habersizdik.
Zamanı duyumsamaya başladığımız gün, yaşam değişti, dördüncü boyut ikimizi de uçurumuna çekmeye başladı…”
İlhan Selçuk’un “içinden geçen zaman”, düşünceyle aydınlanan ancak salt bilgiyle değil beraberinde yaşanmışlığın zengin tortusuyla gelen bilgelikle ışıyan bir zamandı.
Bir de şairlerin tılsımlı zamanı var…
O daha çok duyumsanan bir zaman…
Enis Batur’un “Le Rouge et Le Noir”daki zamanı örneğin…
“Eskiden bir bahar vardı, lavta ve arp,/düşmezdi elimizden Le Rouge et
Le Noir; /üşürdü kadınlar, ellerimiz eldiven, /atkıydı kollarımız engerek soğukta,/ karakışın ardından çözülürdü yumak:/ Tuz ve tütsü, kül ve duman, kelimeler, /sesler ve tınılar ve gece: Gecenin sonunda ışık vardı….
Mis kokulu kızıl gül gibi zaman
Nâzım Hikmet’in unutulmaz “aşk” zamanı…
“İçimde mis kokulu/kızıl bir gül gibi duruyor zaman./Ama bugün cumaymış, yarın cumartesiymiş,/çoğum gitmiş de azım kalmış, umrumda değil…”
Ve bu ülkede -heyhat!- hiç gündemden düşmeyen “hapistekileri” yaşatan “yaşamaya dair” zaman…
“Diyelim ki, hapisteyiz, /yaşımız da elliye yakın,/ daha on sekiz sene olsun açılmasına demir kapının./ Yine de dışarıyla beraber yaşayacağız,
insanları, hayvanları kavgası ve rüzgârıyla/ yani, duvarın arkasındaki dışarıyla./
Yani, nasıl ve nerede olursak olalım/hiç ölünmeyecekmiş gibi yaşanacak...”
Nihayet Nâzım’ın o çok sevdiğim dizeleri; “Masalların Masalı’ndaki zaman”…
“...Su başında durmuşuz/ çınar, ben, kedi, güneş bir de ömrümüz./Suda suretimiz çıkıyor/çınarın, benim, kedinin, güneşin bir de ömrümüzün./Suyun şavkı vuruyor bize./Çınara, bana, kediye, güneşe bir de ömrümüze...
Su başında durmuşuz./ Önce kedi gidecek/kaybolacak suda sureti./Sonra ben gideceğim/kaybolacak suda suretim./Sonra çınar gidecek/kaybolacak suda sureti./Sonra su gidecek/güneş kalacak,/sonra o da gidecek…
Su başında durmuşuz/ çınar, ben, kedi, güneş, bir de ömrümüz./Su serin,/
çınar ulu, ben şiir yazıyorum,/kedi uyukluyor,/ güneş sıcak,/çok şükür yaşıyoruz. Suyun şavkı vuruyor bize/ çınara, bana, kediye, güneşe, bir de ömrümüze.’’
Siz içinizden geçen zamanı böyle hiç düşündünüz mü?
Başta Kenter oyuncuları olmak üzere, dolu, verimli ve sağlıklı zamanlar dileğiyle tüm okurlarımın yeni yılını kutlarım.
Yorum Gönder