Ankara Üniversitesi Politik Psikoloji Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü Prof. Dr Abdülkadir Çevik’e hem liderleri, hem de toplumda bu gerilimin düşürülmesi için neler yapılacağını sordum. İşte, Çevik ağzından liderlerimizin toplumda yarattıkları algı:
Erdoğan: Aşağılıyor, küçümsüyor
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın ifade tarzında yüksek sesle konuşuyor olması ve konuşmanın içeriğinde doğru şeyler söylese bile bu ses tonu ve karşı tarafı küçük gören, aşağılayan tavrı var. Geçmişte yaşanmış olayları günümüzde aynı kefeye koyan tavrı ister istemez muhalefette bir gerginlik, tedirgin yaratıyor. Örneğin, tek parti döneminin ve ikinci Dünya Savışı koşullarında izlediği politikanın halkta yarattığı olumsuzluk duygularını gündeme getirmesi ister istemez şimdiki CHP’lileri kızdırmaktadır.
Bir parti lideri olarak konuşma tarzı ile Başbakan olarak konuşma tarzının farklı olması gerekir. Başbakan olarak, kendi takipçilerine yönelik mesajlar değil, toplumun bütününü kucaklayan bir üslup kullanması gerekir. Padişahlık geleneğinden gelen bir toplum olduğumuz için halk liderden her zaman herkese eşit yakınlık ve uzaklıkta olmasını bekler. Tıpkı bir ailedeki anne-babanın çocuklarına olan tavrı gibi.
Anne-baba çocuklarına eşit mesafede yakın olduğunda, o aile içinde çocuklar da kendilerini anne-babaya aynı yakınlıkta hisseder. Ancak, anne-baba çocuklarına farklı davranırsa çocuklar arasında bir çekişme olur, anne-babaya da farklı davranırlar. Bugün ülkemizdeki tablo buna benzemektedir. Başbakanın önemli bir özelliği de yarattığı algı bakımından çok doğal olmasıdır. Çok fazla kendini kontrol etme ihtiyacı duymuyor. Bu da kendisine olan aşırı güvenle ilgilidir.
Kılıçdaroğlu: Ses tonu, mimik ve jestlerini kullanamıyor
CHP Genel Başkanı Kemal kılıçdaroğlu’nun üslubu daha yumuşak ve kucaklayıcı görünse de, etkili olamamaktadır. Etkili olabilmesi için ses tonunu, mimik ve jestlerini kullandığı kelimelere, cümlelere ve içeriğine göre ayarlaması gerekiyor. Ancak o zaman daha kendini ortaya koyabilen, ses getirebilen bir lider imajı çizebilir.
Kılıçdaroğlu’nun, bana göre bir eksiği de topluma umut veren ve gelecek vizyonuyla ilgili bir algı yaratamamış olmasıdır. Örneğin, Başbakan 2023, 2071 vizyonundan söz ediyor. Kılıçdaroğlu ise umut verme konusunda yetersiz kalıyor. Sürekli Erdoğan’ın peşinden gitmesi onu daha çok pasif konumda tutuyor. Muhalefetin de gündem yaratacak bir güçte olması lazım.
Bahçeli: Sanki devleti o yönetiyormuş gibi
MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, çok disiplinli, titiz, mükemmeliyetçi ve her hangi bir olumsuz olay yaşanmamasını isteyen, her şeyi idare etmeye çalışan bir lider imajı çiziyor. Sanki muhalefet partisi değil, Devleti yönetiyormuş gibi bir izlenim veriyor. O zaman da bir muhalefet partisi lideri gibi imaj yaratmıyor. Hatta iktidarın peşinden sürükleniyor izlenimine yol açıyor. Bahçeli’nin yerine konuşan MHP sözcüleri daha farklı davranıyor. Bahçeli’nin de hakkını yemeyelim, kendi partisinin aleyhine de olsa devleti ön planda tutuyor.
Eş başkanlar: Lider olarak görülmüyor
BDP’li eş başkanları Selahattin Demirtaş ile Gültan Kışanak, parti lideri olarak görünmüyorlar. Sanki, Abdullah Öcalan’ı temsil eden yardımcılar gibi. Bunlar da kendilerini lider değil, eş başkan olarak tanımlıyor. Lider vasfına kavuşmaları için Kürt vatandaşların tümünü zorla temsil etme gibi bir tutumdan vazgeçmesi gerekiyor. Üslupları çok tahrik edici, ırkçı söylemleri çok tehlikeli. Birlik, bütünlük, kardeşliği işlemek yerine bölücü söylemlere fazla yer veriyorlar. Bu da tepkilere yol açıyor.
Prof.Dr. Çevik, bakanlar arasında Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım’ı beğeniyor. “Çünkü, kendi yaptıklarına da gülebiliyor. Bu da onun daha güçlü olduğunu gösteriyor” diyor. Çevik, milletvekillerinin TBMM’de hırçın davranışlar içinde bulunmalarının temelinde “kendi birey psikolojilerinden sıyrılıp, grup psikolojisinin altına girmeleri”ne bağlıyor, bunun da toplumda iyi bir örnek olmadığını kaydediyor.
Diyalog kültürü gelişmemiş
Psikiyatrist Abdülkadir Çevik, “Türk toplumunda diyalog kültürü maalesef yeterince gelişmemiştir” görüşünde. Çevik, Son günlerde sıkça kullanılan Başbakan’ın “gençlere taş ve molotof verip sokağa salıyorlar”, diğer liderin “başbakanın kimyası bozuldu” gibi bir dil ve üslup kullandığında bunun özellikle gençlik çağındaki gruplar demokratik bir hak olan ifadeyi şiddete dönüştürebileceğini belirtiyor.
Yeni bir yıla, yeni bir üslupla girilmesi gerekiyor. Yoksa, kaybeden hepimiz oluruz.
Yorum Gönder