Geçmişe Dönüklük - Mümtaz Soysal

FARK etmişsinizdir, toplum olarak vaktin çoğu geçmişi seyretmek, geçmişi konuşmak, geçmişi düşünmek, geçmişle yüzleşmek, hatta geçmişle hesaplaşıyor gibi yapmakla geçiyor. Televizyon programlarının büyükçe bölümü geçmişi konu alan dizilerle, gece yarısından sonra gündeme sokulan tarih sohbetleriyle, kendinizin yaşamadığınız olayların hesaplaşmalarıyla dolu.
Halkımız bayılıyor bunlara.
Kendini doğrudan doğruya işin içine sokmayan bir mesafeden.
Kime ne? Ölen ölmüş, giden gitmiş, geçmişe mazi, yenmişe kuzu diyerek her şey kolaylaşmıştır. Kalanların da kimseyle hesaplaşacak ne gücü ne de vakti kalmıştır.
Bu görüntünün kötülüğü, yanı başında yaşanmakta olan gerçekliğin iç burkucu durumudur: Dış politikası dışlanmalarla, dargınlıklarla, ihanetlerle perişan olmuş bir ülke, nüfus planlaması, tüketim düzeni, kaynak hesabı olmayan başıboş bir büyüme, derme çatma eğitim dalgalanmalarıyla önü belirsizleştirilen bir gençlik, uçurumları artan ve gelir dağılımı gitgide bozulan bir toplum.
Vakit, geçmişle israf edileceğine, bu durumların ve sorunların konuşulmasına, düşünülmesine, düzeltilmesine ayrılmalı değil miydi? Sürekli arkamıza bakmak, önümüze bakmamızı güçleştiriyor, engelliyor. Önünü gören, düşünen, planlayan bir toplum değiliz artık.
Oysa, geçmişte yatırımları, sınaileşmeyi, planlarla değilse bile hiç değilse beş yıllık programlarla düzenlediğimiz dönemler de vardı. Geçmişe bakarken biraz da 1930’lara bakmak yanlış mı olurdu?
Ama, “yanlış oluyor, çocukları ve gençleri kalıplara sokuyor” diye ulusal bayramların kutlanması bile zorlaştırıldı. Önümüzdeki 23 Nisan’larla 19 Mayıs’ların hangi hayırlara vesile olacağına dikkat etmek ve cumhuriyetçi tutumlarda ısrarlı olmak gerekiyor.
Şimdiye kadar çok döneklik görüldü, ama galiba ilerlemek varken geriye dönmek dönekliklerin en kötüsü.
Bugünlerin en önemli sorunu bunun bilincine varmaktır; yoksa Cumhuriyet gider ya da bildiğimizden başka bir görünüme bürünür.