DEDEMİN KULAKLARINI EŞKİYALAR KESMİŞ DE…
Eşkıya dedik de, burada bir parantez açayım, aklımdayken naçizanemle ilgili olarak “Kulaksız” soyadımızın nereden geldiğine değinip geçeceğim. Osmanlı’nın gerileme devrinden başlayarak yıkılış dönemine doğru gelirken eşkıyalık olayları epey artarmış. İşte her çeşit eşkıyanın bol olduğu o yıllarda dedemiz tarlada öküzlerle çift sürerken, tarlanın kenarından beş altı mı ne atlı eşkıyası gidermiş. Her ne olmuş ise, eşkıyalarla dedem tarlasında tartışmaya başlamışlar; adı üstünde eşkıya, eşkıyalar dedemin kulaklarını kesmişler.
Hemen hemen kasabanın yarısını teşkil eden bizim kabileye o zamanları “İmamlar” derlermiş. Soyadı Kanunu çıkınca, kimileri aslan, kimileri kaplan, yiğit gibi, en iyi soyadı ararken, bizimkiler de bu kulak kesme anısına, “yiğit lakabıyla anılır” veya “biz eski kulağı kesiklerdeniz” babalanmasıyla mı ne, soyadımız o günden beri “Kulaksız” olmuş. Yani övünmek gibi olmasın, bizde de bir eşkıya nişanı, hatırası var. Şimdi oğlan kız bu soyadını beğenmiyor. Neyse biz asıl konuya devam edelim. Eşkıya deyince aklıma bu olay geldi.
EŞKİYA İLE ANLAŞMA OLUR MU?
Eşkıya ile hiç anlaşma olur mu? Karşımızda silahlı saldırıdan, kan dökmeden nemalanan kural kaide tanımaz PKK denilen bir eşkıya var. Eşkıyayı ancak silahla yenersiniz. Şimdi, anlaşma olsa da, olmasa da TC karşısında bir devlet varmışçasına anlaşma çabasında. Böylece eşkıyaya devletimiz eliyle devlet statüsü verimli oldu. Dikkat edilirse, her kışın eşkıya, o dağlarda, şiddetli soğuklarda kendi hareketi zorlaştığı için, “sulh, ateş kes, anlaşma” söylem taktikleri ile havaların ısınmasına kadar başımızdakileri oyalamaktalar. Umarız bir anlaşma olur. Ama AKP-RTE iktidarı seçim ufukta görünmeye başlarken, hazırlanmakta olan ihanet anayasasını çıkarmak için millet adına birtakım ödünler vererek işi götürme, iktidarını sürdürme çabasında gibi görünmekte. Ödün vererek anlaşma olursa, biliniz ki arkasından peş peşe ödünler gelecektir. Bakın şu şartın birine, PKK lılar yurdu terk edecekmiş; peh doğrusu, zaten o sarp, hırçın sınırlardan rahatça girip çıkmakta PKK eşkıyası. Böyle güvencesiz madde mi olur? Uymazsa bağlayıcı hüküm nedir?
Tarihte Osmanlı, eşkıya ile baş edemeyince, ona paşa muşa gibi paye verir güya ödüllendirirmiş. Abdülhamit’e kadar padişahlar asi Toros Avşar Türkmen Beylerini ve bazı eşkıya başlarını maaşa bağlar, Osmanlı Devletinin bazı uzak yerlerinde oturmaya veya sarayında yaşamaya zorlarmış. Yani şimdiki AKP-RTE iktidarının PKK eşkıyası ile anlaşmaya, sulh yapmaya çalıştığı gibi. Sahiden Padişahların yaptığı gibi biz de APO’yu, Karayılan’ı öteki eşkıya başlarını maaşlı muşlu bir yere atasak veya milletvekili yapsak nasıl olur?
AKP-RTE iktidarı barış havarisi havası içinde eşkıya APO ile anlaşmayadursun, bakınız PKK’nın üst düzey yöneticilerinden olan Abbas kod adlı Duran Kalkan neler diyor:
“Evet, hem zaman kaybı hem de yanlış görüyoruz. Ben öyle söyleyenlere şu tavsiyelerde bulunabilirim; bir de şöyle desinler, acaba bu Türk ordusu Kürdistan’daki gücünün yüzde doksanını geri çekecek mi? Türk devlet polisi Kürdistan’dan gidecek mi? AKP Kürdistan’daki yönetimi Kürtlere bırakacak mı? Kürtler kendi seçimlerini yapacak hâlâ gelecek mi? Eğer sorun çözülecekse böyle olacak.” [i]
Acaba AKP-RTE iktidarı Duran Kalkan’ın dediklerini kabul edecek mi?
Neyse şaka bir yana, biz devam edelim. Osmanlı’da eşkıya çok demiştik.
Bizim APO ya benzer, Osmanlı da bir Deli Hasan Paşa eşkıyası varmış. İktidarın PKK ile baş edemediği gibi, Osmanlı da bu eşkıya ile baş edemeyince ona valilik, paşalık payesi vermiş. Nedense aklıma şu şarkının sözleri geliverdi:
“Bir yanımı sardı müfreze kolu
Bir yanımı sardı Varıcıoğlu
Beş yüz atlıyla kestiler yolu
Eşkıya dünyaya anam hükümdar olmaz
Yıl bin üç yüz kırk bir mevsime uydu
Sebep oldu şeytan bir cana kıydı
Katil defterine adımı yazdı
Eşkıya dünyaya anam hükümdar olmaz
Sen ağlama anam dertlerin çoktur
Çektiğin çilenin hesabı yoktur
Yiğitlik yolunda üstüme yoktur
Eşkıya dünyaya anam hükümdar olmaz”.
Bu da bir şey mi, bakın Köroğlu’nun eşkıya destanlarına. Eşkıyanın iyisi kötüsü mü olur, devlete baş kaldıran eşkıyadır. Bizde öyle eşkıyalar vardır ki, devlet içinde devlet kurmuş, kendi adına vergi toplar, kendi adına devlet mührü kullanırmış.
TARİHİ KAYNAKTAN NAMLI EŞKİYALARIMIZ
Biz hiç yorum katmadan, Naima (1655-1716) Tarihi’nden aldığımız, insanı utandıran, Osmanlının nasıl batmaya doğru gitmekte olduğunu gösteren hazin ve de gülünç biçimde, eşkıyanın nasıl paşa, vali olduğunu, paşa olunca da yüz bin altına vatanı satmaya kalktığını ibretle okuyalım.
Osmanlı Ordusu Rumeli’de savaşlarda bulunurken, Celali İsyanları uzun bir süre Anadolu Türk halkı üzerinde dayanılmaz bir baskı uyguluyordu. “Etrâk-ı bî idrakten! (İdraksiz Türklerden!), ekrâd-ı delâle-nihadaddan (azgın tabiatlı Kürtlerden) itaat yolundan çıkarak isyan edip, Eşkıya başı Kara-Yazıcı adlı eşkıya peşine takıldılar (Ne yazık ki, bazı tarihçiler tarih kitaplarında padişah gibi düşünerek, Türk halkı için böyle aşağılayıcı yazıyorlardı). İsyanı Osmanlı şehirlerinden Reha (Urfa) dolaylarında başlattılar.
EŞKİYADAN VALİ. EŞKIYA KARAYAZICI ÇORUM’ VALİ OLDU
Celalilerin üzerine Osmanlı tarafından zaman zaman çeşitli birlik ve vezirler gönderilmişse de, hepsinde de yenilmiş, asker ve vezirler de Celalilere katılmışlardı. Evvelce Habeş beylerbeysi olan Hüseyin Paşa Celaliler üzerine teftiş ve takibe gönderilir. H 1008 M 1600 de Osmanlı Paşası Hüseyin Paşa da Celalilere katılır.
Devlet Celalilerle baş edemez, adeta pes eder; “bükemediğin eli öp” özdeyişini doğrulayan bir örtüşme ile Osmanlı Celalilere mansıp (ödül) vererek onu halletmeye çalışır. Eşkıya Başı Kara-Yazıcıya, kendisine sığınan Hüseyin Paşayı geri verme koşulu ile sancak verileceği vaat olunup, sonunda Celali (eşkıya başı) Kara-Yazıcı Amasya’ya vali tayin olunur.
Celaliden teslim alınan Hüseyin Paşa eli ayağı bağlanıp “Asitaneye’ye (İstanbul’a) derdeste gönderilir”. Hüseyin Paşa Divan huzurunda eli ayağı parça parça kırılır, bir beygire ters bindirilip sokaklarda teşhir edildikten sonra, odun pazarında çengele asıldı. O zamanları namlı, azılı suçluları canlı canlı çengele asıp idam ederlermiş.
ÇENGELE ASILAN BEDENİ PARÇALANAN EŞKİYA
Amasya Valisi Celali ve de eşkıya başı Kara-Yazıcı (kişi aslına çekermiş) tekrar halkı soymaya ve zulmetmeye başlayınca, yakalanıp cezalandırılması için üstüne vezirler ve asker gönderildi. Vezirler ve askerler savaşta, Karayazıcı bazen galip geldi, bazen yenilip dağlara kaçtı, bir ara pişman olup döneceğini bildirmesi ve şeyhülislâmın fetva ve kefilliği ile bu kez de affa uğrayıp Çorum’a vali oldu. Eşkıya, devletle sanki alay ediyordu. Kara-Yazıcı yine mayasına göre hareket edip zulüm, ziyan ve de tekrar isyan ederek dağlara çıktı. Osmanlı Ordusuna yenilince kardeşi eşkıya başlarından Deli Hasan, Mezbur Şahverdi, Yular-Kastı, Karakaş, Turnacıbaşı ile çarpışa çarpışa Canik Dağlarına çekildi. Kara-Yazıcı kaçarken Canik Dağlarında öldü. Eşkıya Yandaşları ve kardeşi Deli Hasan, Osmanlı bulup ateşe yakmasın diye, Kara-Yazıcının cesedini parça parça edip her parçasını ayrı bir yere defn ettiler.
NAMLI EŞKİYAMIZDAN DELİ HASAN PAŞA VE İLGİNÇ OLAYLAR
Deli Hasan ve öteki eşkıya başı, birkaç bin avenesi ile Kara-Yazıcı’nın intikamını almak için önüne gelen her yere saldırmaya başladılar. Bu arada Tokat kalesini kuşattılar. Kale komutanı Hasan Paşa’yı tüfekle vurup öldürdüler. Devlet bir türlü eşkıya ile baş edemiyordu. Devlet eşkıyaya mı teslim oldu yoksa… Celali eşkıya başı Deli Hasan ile baş edilemeyince, Osmanlı Devleti onu Bosna Eyaleti Beylerbeyliğine atadı. Celâli eşkıyası Başı Deli Hasan Paşa İstanbul Boğazından geçerken kadırgasına bindiği kaptanı bir şeye sinirlenip vurup öldürdü. Edirne’ye doğru on bin kadar acayip askeri ile yol alırken, uğradığı köy, kasabalarda kanunsuz vergi, salma vb çeşitli zulümler ederek, köylünün malını talan ederek yola devam etti. Deli Hasan Paşa’nın askerlerinin kimisi çıplak, boynunda hamail (muska), kiminin başı açık kadın saçı gibi saçları uzamış, kimi baldırı çıplak, kiminin arkasında deve çanı gibi ziller dizili acayip kıyafetli askeri ile Bosna’ya yola devam etti.
Bosna Beylerbeyi olan Celali Eşkıya Başı Deli Hasan Paşa, görevinde iken kâh çevredeki serdarlara boyun eğdi, kâh isyan etti; milleti canından bezdirdi. Acep düzelir mi ümidi ile bu kez Temeşvar Beylerbeyliğine atandı. Temeşvarda iki seneye yakın vali olan eşkıya başı Deli Hasan Paşa, devlet adabı ile bağdaşmayan çok uygunsuz hareketler yapıyordu.
YÜZ BİN ALTINA VATAN SATAN EŞKİYA DELİ HASAN PAŞA
Temeşvar Valisi Deli Hasan Paşa, yaptığı bir hainlikle, kötülüklerini zirveye çıkardı. Eski Celali Eşkıyası, Temeşvar Beylerbeyi Deli Hasan, para karşılığı vatan satacağını gösteren Venedik Cumhuriyeti ve Papaya yazdığı ilginç mektup şöyledir: «Siz donanmanız ile Resne kalesine gelup hazır olasız, mebur hisarı ben de size vereyin! Ba’de ha (sonra) kalesi mukabelesinde (karşılığında) şimdi yüz bin altın veresiz”. Bu mektup ve ittifak teklifini Kuyucu Murat Paşa haber aldı. Deli Hasan Paşa’nın bu uygunsuz davranışı üzerine katline teşebbüs edilmiş ise de önce Temeşvar ve sonra Belgrad’a kaçmış, orada Rumeli Beylerbeyi Tiryaki Hasan Paşa tarafından H I014 M 1606 da katledilmiştir. [ii]
(Şaşırdınız değil mi? Sanki günümüzde AKP ciler, RTE ciler İstanbul toprağı kadar toprağımızı yabancılara satmadılar mı?)
Celali isyanlarından, eşkıyaların paşa yapıldığından 400 küsur yıl sonra da, günümüzde de aynı cehalet ve irtica hastalığından ülkemizin yine eşkıyalarla başı dertte. İçerdeki eşkıyalar bir yandan, dağdaki eşkıyalar bir yardan halkımızı yine yoksul, zerzelil etmedeler.
Yukarıdaki Deli Hasan Paşa’nın günümüz veryasyonları topraklarımızı, yine o düşmanlara satmaya başladılar. Uzmanların söylediğine göre, İstanbul toprağı kadar topraklarımız yabancılara satılmış. Osmanlı’nın Karayazıcı yapılı Karayılanlara, APO lara aflar teklifi devam etmekte. Osmanlı gibi yine hastalanmaya mı başladık ne? Allah sonumuzu hayır eyleye.
DEVLET İÇİNDE DEVLET KURAN ATÇALI KEL MEMET
Tarihimizde birbirinden ilginç pek çok eşkıyayı sayabiliriz, ama yer darlığımızdan sadece bunlarla yetiniyoruz.
Eğitimsiz halkımız Köroğlu’nda olduğu gibi nice eşkıyayı yüceltmiştir, hem de beldesine heykelini dikerek. Ne kadar iyi niyetli olursa olsun, dağa çıkıp devlete ihanet eden eşkıyadır. Eşkıya halka şirin görünmek için, uzak diyardan yaptığı soygunun az bir kısmını yoksullara dağıtınca, halkımız eşkıyayı öylesine yüceltmiştir ki, devlet makamına çıkartmış adeta.
XIX. yüzyılda Ege yöresinde ortaya çıkan Atça’lı Kel Mehmet (1829-1830) , Aydın civarında korumasız insanları ezen ve sömüren ayan ve eşrafa karşı mücadeleye girişerek adaleti sağlamaya çalışması, zenginden alıp fakire vermesi, on binlerce insanı peşinden sürüklemesi halk için tükenmeyen bir umut olmuştur. Tiyatro oyunlarına konu olan bu olay, Aydın’da ağır vergilerden ve mültezimlerin zulmünden bunalan halkın da desteğiyle, dağa çıkarak efe olan Atçalı Kel Memet’in liderliğinde bölgenin ileri gelen mültezim, mütesellim ve voyvodalarına karşı girişilmiştir.
Kuraklık nedeniyle sıkıntıda olan köylüler vergileri ödemekte güçlük çekiyordu. Oysa mültezimler vergi tahsilinde hiçbir ölçüye bağlı kalmadan köylünün vergi borcunu istedikleri gibi arttırabiliyorlardı. Bu olaylar üzerine Atçalı Kel Mehmet, etrafına topladığı adamlarla birlikte bu kişilere karşı kuvvet kullanarak halkı koruyordu.
Bütün bu devlet memurlarının halka karşı adaletsiz tutumu, tepki olarak eşkıyanın girişimine baktığımız zaman, devletin kolu yeteri kadar halka uzanamadığını, devletin aczini gösterir.
Aydınlılar, Kütahya, Manisa ve Denizli’nin bazı ilçeleri onun düşüncelerini sevinçle karşılayıp ona kapılarını açtılar, onu kendilerine efendi yaptılar. Atçalı Kel Mehmet’e karşı, Aydın Mütesellimi ve adamlarının dışında kimse silah kullanmadı. O veya adamları, bu yerlere birer “kurtarıcı” olarak giderlerdi. Kel Memet, Aydın’a bir vali gibi yerleşti, eski düzeni kökünden yıktı. Halkın malını, canını, ırzını teminat altına aldı, gezi hürriyetini sağladı.
Halka karşı böylesine otorite kuran Atçalı Kel Mehmet öylesine yüceltildi ki, kendisini bir devlet gördüğü için, devlet mühürü kullanmaya başlamıştı. [iii]
Bizde eskiden eşkıyalar pek çoktu, hepsini anlatmak mümkün değil. Bakmayın PKK ya şimdiki eşkıyalar kılık değiştirdi, dağlarda değil de şehirlere indi, yöntem değişti, şimdiki eşkıyanın silahı para gibi görünüyor.
DİPNOTLAR
[i] Melih Aşık http://gundem.milliyet.com.tr/imrali-muhabbeti-/gundem/gundemyazardetay/01.03.2013/1674757/default.htm
[ii] Naima Tarihi Yeni Zamanlar Sahaf Cilt: I Sf: 305–306- 337- 308 – 421–459
[iii] http://ercaninal.blogspot.com/2012/12/isyan-ayaklanma.html
Yorum Gönder