Bu mesaj nedeni ile ayrıca tanık olduğum ekmek israfı ile ilgili bir olayı anlatmak istiyorum.
Her gün ama mutlaka tanık olduğum, gördüğüm ekmek israfı ile ilgili olay şöyle:
Badi isminde Terrier cinsi çok küçük bir köpeğim var. Onu sabah akşam ihtiyaçlarını gidermek için parklara, kaldırımlara gezmeğe çıkarırım. Olaya komşularım tanıktır; Badi nereye kakasını yapsa, her gün gezmeğe çıkarırken yanıma aldığım poşet torbasından çıkardığım poşetle onun kakasını alır, konteynerlere atarım. Ne yazık ki, mahallemizde evlerin çoğunluğu dubleks olduğu için, birçoklarının köpekleri var, onlar benim bu yaptığımı hiç kimse yapmıyor, uyardığım zaman da, “belediye temizlesin” diye lakaydi bir yanıt veriyorlar.
SAĞLIĞA ZARAR VEREN BAYAT EKMEKLER VE ONU YİYEN İNEKLER, YA VERDİĞİ SÜTLER!
Badi’nin tasması elimde, haliyle kaldırımlardan, sitelerin önünden geçerken, poşet içine konmuş ve de bayatlamış üş beş ekmek bulunan naylon torbaları site duvar demirlerine asılmış halde görürüm. Güya “ihtiyacı olanlar, süt satanlar falan alsınlar” diye konulan bu ekmekler, zaten bayat olduğu için, orada günlerce durur, hiç kimse almaz bazen. O ekmekler önce mavi sonra siyah küf oluşturarak orada günlerce durur. Küf dediğimiz bakteridir, çevreye durmadan saçılır.
Bu arada topluma zarar veren başka bir sakıncalı olaya değinirsek; özellikle sokak sütçüleri o ekmekleri, o bayat ekmekleri alsın diye konulan, sokak sokak vatandaşlara süt satan üreticiler küflenmiş ve gıda özelliğini yitirmiş ekmekleri ineklerine yedirmekteler. O küflü, bakterili ekmeği yiyen ineklerin ne derece sağlıklı süt vereceğini, acaba o ekmeği koyan ve o sütleri alan vatandaşlar işin ayırdında mıdır acaba?
Bu durumu mahallemizdeki 1. Nolu Sağlık Ocağı Aile Doktorumuz Nihat Kaya’ya anlattığım zaman, “insan sağlığı açısından çok tehlikeli” olduğunu söylerken şunları diyordu:
“Oraya poşetler içine konup bekletilen, zaten bayat olan bu ekmekler günlerce durdukça, binlerce değil, milyonlarca bakteri üretir ve çevreye savrulur, insan sağlığını tehdit eder, onun için bayat ekmekleri o şekilde poşetlerle asmak çok çok hatalıdır”.
Cumhuriyetin ilk yıllarında kıtlık görmüş, ekmeğin karne ile alındığı zamanları yaşamış olan yaşlılarımız, “biz kırkın kıtlığını” gördük diyerek ve ekmeği bir “nimet” bilerek yolda buldukları ekmek kırıntılarını alarak öpüp alınlarına koyarlar sonra da yüksekçe bir yere bırakırlar ki, kuşlar yesin diye. Benim yaşlı bir ninem vardı ki (babaennem) yolda bulduğu ekmek kırıntılarını öyle yapardı. Dünyanın bir dilim yavan ekmeğe muhtaç yoksul ülkelerinde açlık çeken insanları da düşününce, ben de site duvarlarına poşetle asılmış bayat ekmekleri alıyorum, parklarda ağaç diplerine ekmekleri ufalayıp atıyorum ki, açlık çeken kuşlar, sokak kedileri ve sokak köpekleri yesin diye. Hemen her gün, her site duvarında en az üç, beş poşet içinde asılmış bayat ekmeklere rastlamak mümkündür.
TMO ARAŞTIRMALARINA GÖRE EKMEK İSRAFI KORKUNÇ BOYUTTA.
Neyse, amacım çevre bilinci ile yaptığım bu olayı anlatmaktan ziyade, asıl konumuz olan ekmek israfına devam etmek istiyordum.
Türkiye’de çiftçiden hububat alıp stoklayan Toprak Mahsulleri Ofisi’nin (TMO) Şubat 2013 teki araştırmalarına göre, ülkemizde, yılda parasal değeri bir buçuk milyar lira olan ve günde altı milyon ekmek bayatlatılmak suretiyle çöpe atılarak korkunç bir israfa neden olunmaktadır. Aynı kaynaktan öğrendiğimize göre, günde üretilen 101 milyon ekmeğin, 95 milyonu tüketilirken, altı milyonu, 542 bin ton buğdaya denk düşen yılda 2,1 milyar liralık ekmek çöpe atılarak israf edilmekte. Aynı kaynakta bu israfla ülkemizde 80 hastane, 500 okul yapılabileceği de vurgulanıyordu.
“Araştırma verilerine göre 2012 yılı itibariyle ülkemizde; günde 25.295 ton, yılda 9,2 milyon ton ekmek üretilmektedir. Bu miktar, 250 gr ekmek standart baz (temel) alınarak adete dönüştürüldüğünde, üretilen ekmek miktarı günlük 101 milyon, yıllık 37 milyar adete karşılık gelmektedir. Üretilen ekmeğin bir bölümü henüz fırınlarda satılmadan, bir bölümü de satın alındıktan sonra tüketilmeyerek israf edilmektedir.
Ekmeğin amacı dışında kullanılması, yani insan gıdası olarak tüketilmemesi veya çöpe atılması, israf olarak tanımlanmaktadır. Dolayısıyla insan gıdası olarak kullanılmayıp hayvanlara verilen ekmeklerin de israf edildiği kabul edilmektedir.
EKMEK TÜKETİMİ AZALIRKEN EKMEK İSRAFI ARTMAKTA.
İsrafın boyutu, ekmek üretimi ve tüketimi arasındaki farktan okunabilmektedir. 2012 yılı itibariyle ülkemizde günlük 23.809 ton, yıllık ise 8,7 milyon ton ekmek tüketilmektedir. 250 gr standart ekmek üzerinden hesaplanacak olursa günlük 95 milyon, yılda 35 milyar adet ekmek tüketilmektedir. Kişi başına günlük ekmek tüketimimiz günlük 319 gr olarak bulunmuştur. 4 yıl önce kişi başına ekmek tüketimi 331 gr olarak tespit edildiğine göre, az da olsa ekmek tüketiminde azalma görülmekte. Ne yazık ki öbür taraftan da ekmek israfında artma görülmektedir. Daha önceki araştırmaya göre kişi başına ekmek israfı 17,4 gr iken 2012 araştırmalarında 19,2 olarak tespit edilmiştir.
Tarım alanlarının ve üretimin azalması yanında israfın artması, insanlığın geleceği açısından düşündürücü olsa gerektir.
Kaynak: Ekmek Tüketimiyle İlgili Tutum ve Davranışlar ile Ekmek İsrafı ve İsraf Üzerinde Etkili Olan Faktörler Araştırması, TMO 2012 Araştırması
Yorum Gönder