Araştırmacı Erol Ulubelen tarafından kitaplaştırılan İngiliz Belgelerinde, Kurtuluş Savaşı öncesi Anadolu üzerine oynanan oyunlar var....
İngiliz Belgeleri Kürt ve Ermeni devletleri kurulma çabalarını da yansıtıyor..
***
İngilizlerin resmi arşivlerindeki tutanaklar satır satır şöyle..
- Sayfa No: 81-293-Belge No:10-16-Şubat-1920 (Londra Konferansı)
... Ermenistan’a altı ilden başka Trabzon ve Adana da verilmelidir. Amerika Ermenistan’a yardım edecektir... Trabzon’da bir tane bile ev yok, Ermenisiz bir Ermenistan biraz gülünç olmuyor mu, deniliyor... Küçük bir Türk Devleti kurulmalı, kapitülasyonlar adli işlere de uzatılabilir. Japonya’dan kapitülasyonları kaldırdık, çünkü onlar kuvvetliydi başka çaremiz yoktu. Türklerin kafası daha az işler. (Turkish mind was far less precise than the Japanes.)
Bu nedenle kapitülasyonlar adli işlere de uzatılabilir. Lloyd George ve Lord Curzon, ‘biz neye karar verirsek Türkler onu kabule mecburdur diyor’... Amerikalı Yahudiler de Lloyd George’a telgraf göndererek parçalanan Türk yurdundan hisse istiyorlar... Türkleri yatıştırmak için İzmir üstündeki isteklerini kabul etmiş görünelim. Yunanlılar daha fazla asker çıkartsınlar, sonra Türk isteklerini kabulden vazgeçeriz... İtalyan S. Nitti, ‘Türklerin bütün arazilerini ellerinden aldık, bari ağır borç altına sokmayalım’ diyor... İzmir’e bir Türk bayrağı asarak, Türk varlığını kabul etmiş görünelim... Venizelos ’Türk bayrağı şehrin dışına asılsın, Girit’te de Türk bayrağı ada dışında bir kayalıkta asılıydı’ diyor... İngiltere; Kürt devleti kurmak istedikleri bölgede çok fazla maden olduğundan emin... Lord Curzon, ‘Erzincan da Ermenilere verilmeli, Karadeniz’de de bir Lazistan kurup Ermenilerin mandasına verilmeli ve İstanbul’u boşaltmak için Mustafa Kemal’in adamlarını neden olarak ileri sürebiliriz’ diyor.
***
Sayfa No: 642-Belge No:71 2. Ek -25.Mart.1920 (Gelecekteki Ermeni devletinin kurulması hakkındaki rapor.)
Ardahan, Batum ve İmer Vadisi verilecektir. Ermenistan’ın, Kürdistan ve Türkiye ile olan sınırlar şöyledir: Karadeniz’de Yanbatı Deresi... Erzurum ilinin batı sınırı, Bitlis suyu.
- Sayfa No: 93-Belge No:1/98-18-26. Nisan.1920 (Sanremo Konferansı)
...Türkiye’nin sınırları: Erzurum Ermenilere verilecektir. Böylece, büyük Ermeni Devleti teorisi yerine gelecektir. İtalyan Nitti, ‘...Erzurum’da Türkler çoğunlukta olduğu için bir yolunu bulup Türkleri oradan atmalıyız. Erzurum, son zamanlarda milli hareketin merkezi olmuştur.’ Mr. Berthelot, ‘Mustafa Kemal ve kuvvetleri rüşvet verilerek ya da başka bir yoldan ortadan, kaldırılabilir.’... Mr. Aharonian, ‘Mustafa Kemal’in ordusu, sizin sandığınızdan çok daha küçüktür ve başı boş bir ordudur.’
...Lloyd George, ’Eğer, Erzurumsuz Ermenistan olacaksa, bu hiçbir zaman bir Ermenistan olmayacaktır’ dedi.
... Azınlık gruplarının her türlü hakları korunacaktır. İleride hür Kürdistan kurulması sağlanacak,Güney-Anadolu’da İtalyan, Dicle’nin batısında İngiliz çıkarları korunacaktır. Yunanlıların çıkarı olan bölgeler, Yunanlılara verilecektir. Türkiye’nin herhangi bir yerinde özel çıkarları olan büyük devletler o bölgedeki azınlıkları da idaresi altına alacaktır.
- Sayfa No:49-Belge No: 33-26. Mart.1920 (Amiral Sir F.de Robeckten Lord Curzon’a)
.. Kürdistan Türkiye’den tamamen ayrılıp özerk olmalıdır. Ermenilerle Kürtlerin çıkarlarını bağdaştırabiliriz. İstanbul’daki Kürt Klübü başkanı Seyit Abdülkadir ve Paris’teki Kürt delegesi Şerif Paşa emrinizdedir.
- Sayfa No:51-Belge No:36-30.Mart.1920 ( Amiral Sir F.de Robeckten Lord Curzon’a)
Yorum Gönder