Güldal Mumcu ve ‘İçimden Geçen Zaman’

Önümüzdeki ocak ayının 24. günü araştırmacı gazeteciliğin Türkiye’deki anıt ismi Uğur Mumcu’nun katledilişinin 20. yılı dolacak. Eşi Güldal Mumcu hafta başında çıkan ‘İçimden Geçen Zaman’ adlı kitabında, patlamalardan birkaç dakika öncesinden başlayarak Uğur Mumcu suikastı soruşturmasının 20 yıllık hikâyesini tarihe not düşüyor.
Sıradan bir anı kitabı değil yazdıkları. Yaşadıklarını farklı bir bilinç süzgecinden geçirerek kâğıda dökmüş. Eşini kaybetmenin üzüntüsüyle kenara çekilmek yerine, sorumluluk üstlenerek dirençli bir takipçiye dönüşmüş. Kâh bir dedektif, kâh bir savcı olmuş adeta. Bazen de bir araştırmacı gazeteci. Bulguları, şüpheleri, iddiaları sorgulamış bıkıp usanmadan.
***
Daha ilk andan itibaren, başsağlığına gelen başbakan, bakanlar ve siyasetçilere cinayeti aydınlatma sorumluluklarını hatırlatmış. Çeşitli nedenlerle kapalı kapıları, açılana dek zorlamış. Savcılar, polis ve istihbarat kuruluşlarının başındaki yöneticilerin çalışmalarını adım adım izlemiş. Soruşturma ve dava süreçlerindeki ihmalleri kamuoyu ile paylaşmış. Devletin görevli makamlarına aktarmış. Tıkanan noktalarda bazen siyaset bazen de kamuoyu desteğini alarak sürecin ilerlemesini sağlamış.
Kitabın bazı bölümlerinin, meslek büyüğümüz Işık Kansu’nun titiz çalışmasıyla ilk kez Cumhuriyet’te yayımlanmasına verdiği izne teşekkür etmek için aradığımda yazma nedenini şöyle aktardı:
“İnsan belleği çabuk unutuyor. Belleksiz bir toplum olmamamız için tarihe not düşmek istedim. O soruşturma ve dava sürecine ilişkin ihmalleri, özensizlikleri, savsaklamaları ve ortada kalan bazı iddiaları kamuoyu ile paylaşmak istedim.”
Mumcu’nun yazdıklarına tepkiler iki noktada toplandı. Bir grup “Bildiklerini ilgili makamlara neden anlatmadı?” derken bir başka değerlendirme de “Suikastın arkasında derin devlet varmış” yönünde oldu. Mumcu’nun bu eleştirilere yanıtı da şöyle:
“Biz ailesi olarak daha ne yapalım? Bu devletin savcısının ‘Bunu devlet yapmıştır’ sözünün takibini biz sonuna kadar yaptık. Gidip tıkandığı yer belli. O sürecin peşine düşen yok. Mahkemedeki tanığa, İslami Hareket Örgütü’ne iftiradan dava açılıyor. Üstünde duran yok. Tetikçilerin İran bağlantısını polis ve mahkemeler ortaya çıkardı. Siz gazeteciler de yazdınız. İran bağlantısı, arkasında derin devlet olmadığı anlamı taşımıyor ki. Ayrıca Yeşil’in (Mahmut Yıldırım) eve gelişini de savcılara aktardığımı sanıyorum. Ancak anlattığım birçok başka şeyde olduğu gibi onu da dikkate almamışlarsa ben ne yapayım? Neredeyse bizi suikastın sorumlusu ilan edecekler.”
***
Güldal Mumcu, son 20 yılda soruşturma ve dava süreçlerinin takibinin yanı sıra, faili meçhul cinayetlere kurban giden aydınlarımızla ilgili toplumsal belleğimize katkı için gelenek ve kurumlar da oluşturdu. Bunlardan her yıl 24 Ocak tarihini içine alan hafta, Türkiye’nin dört bir yanında düzenlenen Adalet ve Demokrasi Haftası etkinlikleri. Diğeri ise Uğur Mumcu Araştırmacı Gazetecilik Vakfı (um:ag).
‘İçimden Geçen Zaman’ da bir um:ag yayını. Satış gelirleriyle mesleğimize Uğur Mumcu gibi araştırmacı ve sorgulayıcı gazeteciler yetiştirilmesi amaçlanıyor.