Ezidilik ve Yezid? - Eren Erdem

Başbakan yaptığı bir ko­nuşmada “Yezidilik” diye bir tabir kullanmış, bunun üzeri­ne bir tartışma başlamıştı ha­tırlarsınız. Esasında bu tartış­manın kendisi, fazlaca nitelik­siz bir tartışmaydı. Çünkü böl­genin tarihsel karakterine ya­bancılaşmış bir itham ile bir­likte alevlenen tartışma, doğ­ru bir eksende gelişmedi.
Ezidilik bir inançtır. Yeryü­zünde 1 milyon kadar Ezidi olduğuna inanılır. Kendilerine Yezidi denmesinden hoşlan­mıyorlar. Başbakan Ezidiliğin “Yezid’den geldiğini sanıyor galiba. ” Bu yanlış bir bilgi.
Ezidilik, Mushafun Reş ve Kitabul Cilve adlı iki ayrı kita­bı olan bir yerel inançtır. Ezi­dilik ismi “bu kitaplarda adı geçen EZDA isimli bir tanrı adından türemiştir.” Ez-da, Kürtçede “ben verdim” ma­nasına gelir. Ezda, Ezdilik ve Ezidilik şeklinde bir türeyiş söz konusudur.
Ezidiler, Hz.İbrahim, Hz.Musa , Hz.İsa ve Hz.Muhammed’e inanmazlar. Ekse­riyetle “kürt gelenekleri, mithraizm, antik yunan felsefesi ve hint mistisizminin; bir ta­kım sufistik öğelerle sentezlenmesi sonucunda oluşmuş bir inançtır.”
Ezidilik’te düşmüş melek (Melek Tavus) kutsaldır. Sem­bolik ve mistik bir inanıştır. Zerdüştlüğün yoğun etkisi al­tında kalmıştır.
Türkiye’de 100 binden faz­la ezidi olduğu düşünülür. La­kin bölgede ” 1 milyon Ezidi kürdün olduğu” varsayılır.
Bölgenin tarihsel kültürel ikliminde çok eski bir inanç olarak var olmuştur. Çok eskidir ve yoğun bir Mazdakizm etkisi görülür. Mülkiyet görüşü açısından “Mazdek’ten etkilenmiştir.”
Bektaşilik nasıl Türkmen boyları ile anılıyorsa, Ezidi- lik’te kürd boyları ile anılır. Lakin aradaki temel fark, Bektaşilik İslam’ın “Türkmen yorumu” iken Ezidilik, kendi­sine özgü ve Zerdüştlüğü yo­rumlama üzerinden gelişmiş­tir.
Başbakan Zerdüştlüğe’de kafayı takmış durumda. Ma­lum, Arapçada ki “zındık” ke­limesinin kökenini incelediği­mizde bu durumun nedenini göreceğiz.
Zerdüşt’ün yazıtlarına “zendeka” denir. Avesta’da yer alan metin ve bölümlere “zendeka” adı verilmektedir. Mazdek’in “mülkiyet ortaklı­ğı” eksenindeki görüşleri “zendeka” olarak ifade edilir.
Zendeka, Arapçada zındık olarak dönüşmüş ve “çok kö­tü sözler” olarak tanımlanmış­tır. Zerdüştlüğe karşı savaş açan ilk Müslüman topluluk “EMEVİLERDİR.”
Hz.Muhammed, inanç ve itikad açısından Zerdüştlüğü eleştirsede, sosyal ilişkiler açı­sından Zerdüştlüğe yönelik bir muhalefet yapmamıştır. Hatta Mazdek’in şu cümlesini aynen tekrar etmiştir;
“Su, ateş ve toprak, bunlar ortak mallardır, alınıp satılma­sı haramdır.” (Mazdek)
Ebu Davud’da bu cümle Hz.Peygamber’in dilinde şöy­le vücud bulur;
“Su, ateş ve toprak, Müslü­manlar bu üçünde ortaktırlar. Bunlardan alınacak bedel de haramdır.” (Hz.Muhammed)
Zerdüştlük, en temelde var­lığın birliği ilkesine dayanır. Lakin zamanla kendi içinde ruhban sınıfı üretmiştir ve yozlaşmıştır. Mazdek gibi çı­kışlar bu yozlaşmayı doğru bir eksene çekme gayreti ihtiva etmiştir.
Başbakan Ezid’i Yezid sanıyor
Bu yönüyle bölgenin kap­sayıcı inanışları arasında yer alır. Hz.Peygamber’in en ya­kın dostlarından Selman-ı Pak, eski bir Zerdüşt’tür.
Bu inanışların bölgenin es­ki inanışlarıdır. Bunlarla “Em- evi aklıyla” hareket ederek mücadele etme fikri, Muaviye’ce bir tutumdur. Oysaki bu inançlara “mensup olmayabi­lirsiniz.” Hatta karşı da olabi­lirsiniz, fakat hakaret edemez, aşağılayamazsınız.
Başbakan Ezidiliğin “Ye­zid’den geldiğini” sanıyor. Et­rafında ki danışman ordusu işe yaramıyor belliki, bu ka­çıncı pot kırma. Daha fazlası, zarar. Susmak lazım…
Hayırlı bayramlar.