Şu anda Türkiye adı verilen toprak parçasının Hititler zamanında adı neydi acaba, bilen var mı? Sümerler ne diyordu? Kayseri’de ticaret merkezi kuran Asurlular ne ad veriyordu? Ben bilmiyorum. Araştırma yapmadım, kafadan yazıyorum:
Türkiye’den “Ön-Asya” diye söz eden bakkala rastlamadım. Tarihçiler ya da coğrafyacılar takmıştır bu adı. Ama “Küçük Asya ‘nın bir tarihsel dayanağı var: Latince: “Asia Minor”, Yunanca: “Mikrâ Asia”.
Anadolu
Ama Anadolu, halkın diline girmiştir. Ama bu topraklara Anadolu diyenler üzerinde yaşayanlar değil, bu toprakların batısında, Ege Denizi’nin ötesinde Hellas’ta yaşayan insanlar, Helenler. Kendilerine göre doğuda kalan ve kıyılarını kolonize ettikleri bu topraklara “doğu”, “güneşin doğduğu yer” anlamında “Anatoli” demişler, diye biliyordum ama öyle değilmiş: Anadolu kelimesi “Ana ili” anlamına gelen “anatole” kelimesinden türemiş ve Yunanlar tarafından devam ettirilmiştir. Bu sözcük, “doğmak, yükselmek” anlamına gelen Yunanca “anatellein” fiilini etkilemiş. Ayrıca, “Doğu ülkesi” anlamına gelen Anatolia ilk kez 7. yüzyılda Doğu Roma İmparatorluğu’nun Afyon, Isparta, Konya, Kayseri ve İçel (Mersin) yörelerini kapsayan idari birimi (Anatolikon Thema) için kullanılmış. Osmanlı döneminde ise Anadoli veya Anadolu, merkezi Amasya olan, Sivas ve Kastamonu’yu kapsayan bir eyaletin adı. 19. yüzyılda genel anlamda imparatorluğun Asya kıtasında kalan ve Türklerle meskûn olan bölgesini tanımlamak için kullanılmış. Cumhuriyet döneminden önce “Anadolu”nun geleneksel doğu sınırı olarak Fırat Nehri kabul edilirken, Cumhuriyetten sonra Türkiye’nin Asya kıtasında kalan kısmının tümü aynı coğrafî terime dâhil edilmiş. (Wikipedia)
Osmanlıların bu topraklara “Diyar-ı Rûm” (Roma memleketi) dediklerini de unutmayalım.
Ulus adları
“Türk” (veya Türük, Török, Törk) adı Kül Tigin ve Bilge Kağan yazıtlarında “Türük” veya “Türk” veya “Kök Türük” veya bazı yabancı kaynaklarda Türk şeklinde geçer. “Türk/Türük” sözünün anlamı kaynaklara göre “türemek, miğfer, güçlü kuvvetli” olarak verilmektedir. Türk adı, ilk dönemlerde belirli bir toplumun kavmî ismi olmak yerine siyasi mensubiyeti belirleyen bir isim olarak ortaya çıkar. Bu kelimenin türemekten çıktığı, töreli ve yasalı anlamına geldiği rivayet edilmektedir. Sözcük, zaman içinde güçlü, kuvvetli ve güzel anlamlan da kazanmış.. Bir görüşe göre de Türk sözcüğü Hakanlar Sülalesi olan Açiraoğulları’nın unvanıdır ve bu sülaleye mensubiyet Türk adı şeklinde anılır. Türk kelimesi ilk olarak Göktürk Devleti vasıtasıyla bir devletin adı olur ve bu devlete mensubiyeti bildirir. (Wikiepedia)
Türklere, “Türk” adının ilk kez Çin tarih kaynaklarında geçtiği de bir kenara yazılmalı.
Simdi de öyle mi bilemem ama eskiden gönderdiğiniz mektup zarfının üzerine “Yunanistan” yazdığınız zaman mektup geri gelirdi. Onun yerine “Hellas” yazmak gerekirdi. Yunanlara (Dikkat: “Yunanlı”, “Yunanlılar” yanlıştır), Galiba “îyonya ‘dan bozma…
İspanya
Neden İspanya? Oraya geleceğiz ama önce işimize bakalım: Üzerinde İspanya ve Portekiz’in bulunduğu yarım adaya İberik (İberya) yarımadası deniliyor.
MÖ 1100 yıllarında Fenikeliler, İspanya topraklarında ilk yerleşim merkezlerini kurmaya başlamışlar. Romalıları, Keltler ve Yunanlar izlemiş. Daha sonra Kartacalıların egemenliğine girmiş. MÖ 202 yılında Romalılar Kartacalıları İberik Yarımadasından atmışlar. Roma İmparatorluğu bu tarihten itibaren İspanya’da birliği sağlamış
Fenikeliler geldikleri zaman burada çok tavşan yaşamaktaymış. Bu nedenle buraya “Tavşan ülkesi” anlamında “Hispanie” falan demişler. İspanya’yı Fenikelilerin elinden alan Romalılar da buraya İspanya demişler.
Efendim bu memlekette
Bu memlekette bir yığın tuzu kuru var elbette! Değirmene su öğütmeye giderler!
İspanya diye bir ülke varmış ama İspanyol diye bir etnik grup yokmuş… Üstü kapalı olarak “Ülkelerin adı üzerinde yaşayan herhangi bir halkın adı olmasaydı” temennisi gizlidir. Siz böyle bir cümleyi “Türkiye’ye Türkiye denmesinden Kürtler rahatsız oluyor” yorumuyla okuyabilirsiniz. Yahu kardeşim Türkiye’ye Türkiye adını Türkler vermemişler ki, taa Ortaçağ’da Avrupalılar vermiş bu adı. Marco Polo (1254-1324) bile Türkiye diye yazıyor.
Ne yapalım ki kimi memlekete üzerinde yaşayan insanların ulusal adı verilmiş: Almanya, Rusya, Türkiye… Kimi memleket de üzerinde yaşayan uluslara adını vermiş: Kolombiyalı, Perulu… İlginç değil mi, son keşfedilen topraklar kendilerini keşfeden uluslara adını vermiş.
Tarihte, Türkiye’nin güney-doğusu da aralarında olmak üzere Orta-Doğu’nun bir coğrafî bölümüne Kürdistan deniliyor. Ama tarih boyunca Kürdistan adlı bir devlet olmamış. Bu nedenle tarih ile coğrafyayı karıştırmamak gerek.
Tarihsel geçmişe gelince: Kesinlikle çevre düzenleme ya da ikebana sanatı değildir. Kimse dilediği gibi biçimlendiremez. Ama şu anda, bir yığın alaylı tarihçi heveslisi bu işi yapmakta ve keramete kıç attırmakta!
“Türkiye Cumhuriyeti devletini kuran Türkiye halkına Türk milleti denir” tanımına karşı olanlar sadece milletin adına değil devletin de adına karşıdırlar!
Yorum Gönder