“Kafamız, gözümüz İmralı, Kandil’de iken, anayasa, TC filan derken, PKK teröristleri ellerini kollarını sallayaraktan, belki de Türk askerine nanik yaparak mı gidecekler” filan diye düşünürken, birden bire ayran gündeme yaklaşıverdi. “Dam başında saksağan, ne alaka, ayran da neyin nesi” falan deyip durmayın, başbakan birden bire gündem kaydırması yaparak, konuyu ayrana getirdi: “milli içkimiz ayran” dedi de, biz de onun için irdeliyoruz. Oysa bizim ta Orta Asya’dan beri milli (ulusal) içkimiz kımızdır. Bakmayın, Müslümanlığın baskısı ile bize kımızı unutturdular.
İki gün önce Alkol sempozyumunda (bilgi şöleni) şunları söylemişti:
“Uygarlaşacağız diye alkol tüketimini teşvik ettiler. Tek parti döneminde alkol teşviki o kadar abartıldı ki; lokantalara afişler asıldı, alkolün faydaları anlatıldı. Cumhuriyet’in ilk yıllarında bazı kitaplarda maalesef alkol milli içkimiz olarak lanse edildi. Hâlbuki bizim milli içkimiz ayrandır”.
Tarihi kaynaklardan yoğurdun, Orta Asya’dan Balkan ve Avrupa coğrafyasına göç eden Türklerin götürdüğünü, yani yoğurdun dolayısıyla ayranın anavatanının Orta Asa olduğunu duymuştuk da, Türklerin milli içkisinin ayran olduğunu doğrusu pek de duymamıştık. Araştırmacıların görüşlerine göre, eski Türk kavimleri hayvanlarından elde ettikleri sütleri deri tulumlarda koruduklarında, sıcaklığın yükselmesiyle sütün kendiliğinden fermantasyona (mayalanma) uğrayarak yoğurda benzer, farklı tatda bir besin oluştuğunu, yani yoğurdun göçebe Türkler tarafından bir rastlantı sonucu elde edildiği belirlenmiştir. Günümüz yoğurtçuluğunun başlangıcı olarak böyle kabul edilmiş.
Bunu böyle açıkladıktan sonra, gelelim Sayın Başbakan R.T. Erdoğan’ın sözlerine. Başbakan 1950 den önceki tek parti dönemi TC ni, daha doğrusu CHP nin tek parti dönemini her fırsatta kötüleyip durmakta. “Tek parti döneminde alkol teşviki o kadar abartıldı ki; lokantalara afişler asıldı, alkolün faydaları anlatıldı” gibi sözleri ne babalarımızdan, ne dedelerimizden hiç duymadık. Kaldı ki, İslam tarihi boyunca, içki içmenin, sarhoş olmanın, Kuran’dan ayetler de söylenerek, zararları konusunda tüm camilerde, okullarda, toplum yaşantımızda büyüklerimiz tarafından sürekli anlatılmış. Düpedüz Başbakan, alkole verip veriştirirken, alkol üzerinden Cumhuriyet’i, Atatürk, İnönü, CHP li dönemlerini iftira atarak, karalayarak kötülüyor. Sürekli, fırsat buldukça “80 yıllık cumhuriyet”le kıyaslama yaparak, o aydınlanma, milli ekonomi devrilerini kötülüyor. Oysa on yıldır AKP-RTE iktidarı o devrin sıkıntılı, savaş, kıtlık yıllarının nice kazanımlarını, “özelleştirme” ayağından yok pahasına, bir haramzade, mirasyedi hayırsız evlat gibi satıp savarken, o devri birer bahane ile kötülüyor. Hani hayırsız evlat, baba malını satıp savıp yerken, babası için, “pintiydi, varyemezdi canım” diyerek havalanır ya onun gibi bir şey bunlarınki de.
“Bira, alkol “milli içki olarak halka sunulmuştur” diyen başbakan maalesef burada da doğruları söylemiyor, çünkü cumhuriyetin hiçbir döneminde böyle bir söylem olmamıştır. Milli (ulusal) olabilmesi için, daha eskiden, Osmanlı’dan beri söylenegelmesi gerekirdi.
Böylece yine alkolü alet olarak kullanarak o tek partili CHP dönemini karalamaktan geri kalmıyor. Dediğimiz gibi, Müslüman bir TC Devletinde, dini yasaklar varken, toplumun hiçbir evresinde alkolü öven, lokantalarda da içkinin faydalarını anlatan hiçbir çaba olmamıştır.
Oysa Türkiye’de ilk bira fabrikası, Osmanlı halifesinin izniyle, 1890’da Bomonti’de kurulurken, Ankara’da da 1935 yılında kurulmuştur. Milli içki denilmesi için, daha uzun yıllar öncesinden, önerilmesi, övülmesi gerekir. Zaman zaman yörenin bıçkın içkicileri alkollü içkiler için espri olsun diye “aslan sütü” demişlerse de, alkolün “milli içki” olduğu yaygın olarak söylenmemiştir.
AYRAN MİLLİ İÇKİMİZ Mİ?
Melih Âşık Milliyetteki sütunlarında “Milli içki ayrandır”, açıklamasına gelince. Ayran içki değil, içecektir. Bira veya rakı içkidir. Eskiler içkiye “müskirat”, içeceğe “meşrubat” derdi. Birbiriyle ilgisi yoktur” sözüne katılırken biz de ayranın içki olmadığını söylemek istiyoruz.
Köyde küçüklüğümden anımsadığım kadarıyla, 1940 lı kıtlık yıllarının sonlarına doğru, tarlada, harmanda çiftçiler ayranı içki olarak değil, ekmek katığı, yemek olarak kullanırlardı. Evden kese içinde getirilen yoğurt, öğleyin koca bir hoşaf tasında iyice özenir, orada bulunan büyük küçük herkes yufka ekmekle kaşığa benzer “sokum” denilen bir kürek yapar, ayranı ona doldurup yemek, katık olarak yerlerdi. Bu tarlalarda yüzyıllarca böyle kullanılırdı. Bu yiyeceğe katık, yemek olan ayran nasıl “milli içki” olabilir?
Ayranın milli içki olması şöyle dursun, ayranı kötüleyen, aşağılayan atasözü haline gelmiş özdeyişler bile vardır. Örneğin “Asıl azmaz bal kokmaz kokarsa yağ kokar; onun da aslı arandır”. Veya şöyle de derler: “Ay bozmaz, süt kokmaz Kokarsa ayran kokar, çünkü aslı süttür”.
Mayası bozuk, kötü insanlar için bunu söylerler. Yapısı ve kişiliği erdemli insanlar, yiğittirler. Asılları gibi hürmetli, heybetli ve vicdanlıdırlar. Geçmişi, ailesi, soyu zayıf ve acımasız olan kötü insanlar ise bu kişiliği taşırlar.
Ayrıca saf salak insanlar için “ ağzı açık ayran budalası ” diye bir deyim de kullanırlar. Yine züğürt görünüp de havalanan insanlar için farklı yörelerde şöyle de derler: “ Ayranı yok içmeye atla gider çeşmeye ”; ayranı yok içmeye atla gider si.maya ; ayranı yok içmeye donsuz gider si…maya ; ayranı yok içmeye mercedesle gider si..maya ; ayranı yok içmeye tahtırevanla gider si..maya ”.
Hiç kusurunu kabul etmeyenler için de, “yoğurdum (ayranım) ekşidir” diyen olmaz” derler.
Hele kandırılan insanların pişmanlığı, olağanüstü tedbirliği için “sütten ağzı yanan ayranı üfleyerek içer” derler.
Yine Melih Aşık’ın aynı yazısından öğrendiğimize göre, bazı şakacı vatandaşlar ayran polemiğini aşağıdaki gibi gırgıra alıp twitliyorlarmış:
Maçın stresi fazlasıyla gerdi beni. Neyse dolaptan buz gibi bir Efes ayran alayım da kendime geleyim.
Mete Aktaş
Pınar Karşıyaka kazandı, Efes kaybetti. Ayran galip, bira mağlup.
Yalçın Bayer
Milli içkimizin şu sloganla dünya içkisi olması işten bile degil: When I run, I drink ayran!
Sivilay Abla
Başbakan ayranı milli içki ilan etti. Oysa balıkla ayran hiç uyuşmaz.
Tufan Türenç
TÜİK verilerine göre, 2012 yılında 442 bin ton ayran içilirken, 998 bin ton bira tüketildi.
Zeynep Kuştepesi
Ayran olsa olsa “ümit milli” içkimiz olabilir… “A milli” içkimiz çaydır…
Hasan Kaçan
“Milli içkimiz Ayran” sloganıyla reklam yapan bir ayran markası ne zaman çıkacak bakalım.
Taci Kalkavan
Başbakan Erdoğan, “Milli içkimiz ayrandır” demesine rağmen nedense devlet eliyle ayran değil rakı üretilmektedir!
Abdülhamit Bilici
Bence asıl soru, “bayram değil seyran değil nerden çıktı ayran?” olmalı. Yine hedef şaşırtıp haşırtingen şıtrase oluyor olabilir.
Levent Üzümcü
Yeni ayran, Tekirdağ ayranı, Yeşil ayran, Efe ayran filan da çıkar artık
Nedim Saban
Ayran Türk-İslamcı, Rakı sosyal demokrat, Su enternasyonalist, Viski kapitalist…. Siyasi görüşü olmayan ve olaylara karışmayan tek içki: Çay. [i]
Özbeöz Türk içkisi kımızı unutan Anadolu Türkü’ü kokmuş ayrana sarılmış, üzerine türküler yakmış.
“Gurbet ellerinde eğlendim kaldım
Güzel cemalini durdum
Gelin bu ayranı taze mi yaydın
Hüdanın aşkına doldur ayranı
Canım ayranı güzel ayranı
Cahit Öztelli “Evlerinin Önü” adlı
araştırmasında benzer bir türküyü
şu şekilde aktarmaktadır (s.766-767)
(Oğlan)
Uzak yollardan kıvrandım geldim
Tatlı dillerinle eğlendim geldim
Kalaylı tasta da taze mi yaydın
Gel kız kerem et bir kaşık ayran ver
(Kız)
Uzak yollarımın vefası mısın
Ak alnımın da cefası mısın
Yaptığım ayranımın kahyası mısın
Anamdan habersiz veremem ayranı
(Oğlan)
Bir zamandır at üstünde dururdum
Çeker tabancamı seni vururdum
Ya ayranı alır ya da ölürdüm
Gel kız kerem et bir kaşık ayran ver
(Kız)
Hayfederim de oğlan hayfederim
Anama duyurur ayıbederim
Babama duyurur kayıbederim
Anamdan izinsiz vermem ayranı
(Oğlan)
Tepsiye de koydum binliği tuzu
Ortadan kaldırdık hele azizi
Bir kaşıkçık ayran ver hala kızı
Gel kız kerem et bir kaşık ayran ver
(Kız)
Tepsiye koydum binliği tuzu
Ortadan kaldırdık hele azizi
Sana veririm iki ala gözü
Getir kabını da götür ayranı [ii]
AMAÇ CEZALARI ARTIRMAYI, ALKOL YASAĞINI YAYGINLAŞTIRMAYI ve ALKOLE ZAMMI HALKA SİNDİRMEKTİR
Çeşitli zamların halka anlatılması biraz zor olduğu için, başbakan böyle söylemlerle yapılacak olan zam ve cezaları halk nazarında kabul edilir hale getirmekte. Ayrıca, öteden beri dinsel düşünce ve baskı yöntemi ile alkolü yasaklamayı yaygınlaştırma çabası olarak da görmekteyiz. Çünkü her yıl, içki satılan yerlerin ruhsatlarının verilmemesi ve şurada burada, hatta açık havada bile içki içmeyi yasaklayan bir yönetim anlayışı ile karşı karşıyayız. Hele “bacasız sanayi” diyerek turizme umut bağladığımız, AB ülkeleri ile entegre (uyum) olmaya çalıştığımız bu süreçte bu içki yasaklarının yaygınlaştırılmasını anlamakta güçlük çekiyoruz.
CHP MİLLETVEKİLİ GÜRSEL TEKİN: “AYRAN ÜZERİNDEN POLİTİKA YAPMASIN”
Tekin, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın “Ayran milli içeceğimizdir” sözlerini eleştirirken “Ayran, Ermenilerin de milli içeceğidir. Ayran birçok ülkede içilir. Ayrıca ayran dağlarda, yaylalarda içilir, fukara içeceğidir. Başbakan Erdoğan bizi, toplumu ayranla uyutmaya çalışıyor. Ayranla gündemi değiştirmesin, ayranı politikaya karıştırmasın. Ayranı bıraksın Türkiye’deki yolsuzluklardan, işsizliklerden bahsetsin. Sokaklara inemeyince, çözüm sürecinde söyleyemediklerini akil insanlara söyletmeye çalışıyorlar” diye konuştu”. [iii]
BİZİM MİLLİ İÇKİMİZ KIMIZ İDİ?
Ta Orta Asya’dan beri, Türkün milli (ulusal) içkisi kımızdır. Şimdilerde bile Orta Asya’da kalan Türkî kardeşlerimiz ve oralardan yurdumuza göçen Türkler halen bu milli adetlerini sürdürmekteler.
Kımız, kısrak sütünün fermente edilmesiyle elde edilen geleneksel içecek. Orta Asya bozkırlarında yaşayan Kırgız, Başkırt, Kazak, Yakut ve Özbek gibi Türk halkları ve Moğollar arasında bugün de önemli bir içecektir. Süt şekerince zengin olan kısrak sütünden îmâl edilen kımız, beyazımsı bir sıvıdır. Çok eski bir tarihi vardır. İlk olarak Orta Asya’da Türkistan ve Moğolistan taraflarında yaşayan kavimlerce içilmiştir.
Kımız, benzeri süt ürünleri gibi, belirli bir mikroorganizma topluluğunun faaliyeti sonucunda meydana gelir. Bu topluluk süt asidi bakterileri ve mayalardan ibarettir. Bu mikroorganizmalar aşılandıkları sütte süt şekerine etki yaparak asit, alkol ve CO2 çıkarırlar. Açık kaplarda yapıldığı için imal sırasında CO2’nin çoğu uçar. Alkol miktarı kefirden çoktur. Asit ikisinde de aynıdır. Ayrıca insana güç verici bir etkisi vardır.
Kımızda albümin ve kazein parçalanması olur. Pepton miktarı kefirdekinin 10 misli kadardır. Kazein çok ufak parçacıklar hâlindedir. Bunun sebebi iyi ve sık karıştırmadır. Kokusu yayık ayranı veya ekşi peynir suyunu andırır. Çalkalanınca köpürür.
Kımızın bileşimi, yapıldığı hammaddeye, işleniş şekline göre az çok farklılık gösterir. Laktik asit ve alkol miktarına göre çeşitli tiplerde işlenir.
Atayurt Orta Asya’da kalan ve kımız içen Türki kardeşlerimizin insanlarına, çocuklarına bir bakın sanki yanaklarından kan damlayacakmış gibi sağlıklıdırlar. Çünkü özbeöz Türk içkisi olan kımız içtikleri için. Türkler Müslüman olduktan sonra, yavaş yavaş dini baskı yüzünden, bu güzel Türk içkisi, bağnazlığın baskısı ile Anadolu Türklerinde unutulur hale gelmiştir.
Eski Yunanlı tarihçi Herodot, İskitlerin kısrak sütünden çok lezzetli bir içki yaptığını belirtir. Rus tarihçileri de, Rusların Kıpçak Türklerine gönderdikleri elçilerin resmi içki olan Kımız ile ağırlandıklarını yazarlar.
SONNOTLAR
[i] Meşrubat-müskirat Melih Aşık http://gundem.milliyet.com.tr/mesrubat muskirat/gundem/gundemyazardetay/28.04.2013/1699561/default.htm
[ii] Eğirdir’ li Hak Ozanı İsmail Altıntaş
[iii] http://sozcu.com.tr/2013/gundem/toplumu-ayranla-uyutuyor.html
Yorum Gönder