Sizler bu satırları daha okumadan önce Vaşington’dan gelecek “çözüm” ya da “çözümsüzlük” haberlerini TV ya da Internet’ten öğrenmiş olacaksınız!
Dün dünyanın gözü, kulağı bu yazı bittikten sonra başlayacak olan ABD Kongresi’nde idi. Eğer Kongre’de ABD’nin “borç tavanının yükseltilmesi” kararında sonuç alınmazsa, ABD 2 Ağustos itibarıyla faturalarını ödemeyecek. Bu sonuç ise Türkiye dahil, tüm dünyayı sarsan bir ekonomik bunalımın kapısını da aralayacak.
Olay nedir? ABD Federal Bütçesi’nde “borçlanma tavanının yükseltilmesine” ilişkin bir anlaşmazlıktan kaynaklanıyor.
ABD’de federal borçlanma tavanının Kongre kararı ile arttırılması, eski deyimiyle “ahvali adiyeden”, olağan bir olaydı. Örneğin 1940’ta 43 milyar dolar olan tavan bugün 14.3 trilyon dolara ulaştı. 1960’tan bu yana ise Cumhuriyetçiler 49, Demokratlar ise 29 kez olmak üzere borç tavanını arttırmışlardı. Şimdiye değin bu konuda bir sorun yaşanmamıştı.
Ocak ayından bu yana Hazine Bakanı Timothy Geithner, Kongre’den federal borçlanma tavanının yükseltilmesini istiyor, aksi halde 2 Ağustos’ta borçların ödenemeyeceğini bildiriyor.
Senato’da çoğunluktaki Demokratların başı Harry Reid, 2.4 trilyon dolarlık borç artışının karşılığında; aralarında savunmada 1.2, Irak ile Afganistan’da 1 trilyon tasarruf dahil; gelecek 10 yılda 2.7 trilyonluk kısıntı önerdi. Reid’in planında, zenginlere ek vergi de öngörülüyor. Şu anda ABD bütçesindeki açık 1.5 trilyon dolar.
Buna karşılık Temsilciler Meclisi’nde çoğunluğa sahip Cumhuriyetçilerin başı John Boehner, “Tamam, önce borç tavanı yükseltilsin, sonra kamu harcamalarında kesintiye gidilsin, ancak ek vergi getirilmesin” diyor. Boehner, 10 yılda 915 milyar dolarlık kısıntı ve 900 milyarlık tavan artışını öneriyor. Ek vergiye, işsizlik yaratacağı gerekçesiyle karşı çıkıyor.
Salı günü yapılması beklenen oylama bugüne ertelendi. 433 sandalyede 240 Cumhuriyetçi, 193 Demokrat Temsilci oturuyor. Önerinin ret ya da kabulü için 217 oy yeterli.
Obama, TV’de halka seslenerek “Hangi partiden olursa olsun, emeklilerin sağlık hizmetlerine daha fazla para ödemesini isteyen özel uçak sahiplerinin ya da petrol şirketlerinin vergi istisnalarını, hiç kimse kabul edemez” dedi. Reid’in önerisinin desteklenmesini istedi. Cumhuriyetçi Boehner’in yağan tepkiler nedeniyle telefonları kilitlendi, Internet sitesi çöktü.
Bugünkü (dünkü) oylamada bir sonuç alınamazsa Hazine Bakanlığı 2 Ağustos’ta federal borçları ödemeyecek ve faizler yükselecek, dolar düşecek, önce ABD, sonra küresel ekonomi “bunalım tabanında” zincirleme etkilenebilecek.
ABD’de emlak, araba, öğrenci kredileri pahalılaşacak, borsada çökme yaşanacak ve ülkenin kredi notu AAA’dan düşecek. Daha şimdiden yatırımcıların Çin, Meksika, Kanada bonolarına yöneldikleri bildiriliyor.
***
Yunanistan bunalımında eylüle kadar bulunan soluklanma sürecinde CCC’lik (-) ölçeği iki basamak daha geriye inerken Avrupa Birliği’nde, başta Portekiz olmak üzere bazı ülkeleri de bunalıma çekilmesi Avro’nun değer yitirmesine yol açabileceğinden söz ediliyor. Bu oluşumlar ise altının değerini pompalamayı sürdürüyor.
Özgen Acar/Cumhuriyet
Yorum Gönder