Araba yazıları - Hasan Pulur

DR. Faruk Güçlü, İstanbul’dan Şile’ye giderken, yol kenarında çadır kurmuş Romanlara rastladı, kamyonun tepesine kocaman yazı yazıp asmışlardı:
“Asaletin yeter!”
Doktor o günden sonra, kendisine iş edindi, araba yazılarını derledi. Çalışma Ankara, İstanbul, Sivas, Nevşehir, Çorum, Muğla güzergâhında yapıldı. (x)
Araba yazılarından araç kültürümüzle folklorumuzun birbirlerine yardımcı oldukları anlaşılıyordu.
* * *
İnsanlar önce kaza, sonra doğal afetlere karşı araçlarının teknik denetimini, eksiklerini giderme yerine işi Allah’a havale etmeyi tercih ediyorlardı.
Araba yazıları insanlarımızın duygularını, düşüncelerini, iç dünyalarını yansıtma bakımından önemliydi.
2500 araçtan 1915’inde “maşallah” asılıydı.
Siyasi İslam’dan kaynaklanan sloganlar, diğerlerinden daha çoktu.
İşi Allah’a havale edenlerin sloganları çeşitliydi:
“Allah’a emanet-Takdir Allah’ın-Ya Allah-Allah’ın dediği olur-Hâkimiyet Allah’ındır-Allah korusun-Kaderse çekeriz...”
* * *
Kamyoncular soruna daha felsefi yaklaşıyorlardı:
“Bu âlemin insanları bana müsaade-Asiller şımarmaz-Unutabilsem-Asaletin yeter-Tadın kaldı-Yaşamaya sözlü, ölüme nişanlıyız-Çalışmazsan fakirsin, öğrenmezsen cahilsin-Bir sana hasretim, bir de sabah uykusuna-Ara gazı yapma, beklemede kal-Kurt kocarsa da avını alır-Gidişime yollar, dönüşüme kızlar hasta...”
Doğruluk, dürüstlük, güven üstüne:
“Yılandan değil, yalandan korkarım-İnsanları sev ama, güvenme...”
Dünyada yaşamdan şikâyetçiler:
“Dünyada ölümden başkası yalan-Şu dünyada zevk olsaydı, doğarken ağlamazdık- Yaratana kuluz, kula kul olunur mu?-Herkesin her şeyi olsun, ben dost arıyorum.”
Aşk üzerine de yazılar var:
“Şoför diye vermediler-Şoförler de sever-Sevda ne yana düşer usta-Kışın gidişini, kızın gülüşünü sev...”
Peki sonuç ne?
Ne çıkar bunlardan?
“Araç yazılarının bir bütün olarak irdelenmesi durumunda
a) Konjonktürel koşulların yazıların içeriğini değiştirdiği,
b) Son yıllarda siyasi İslam’ın etkinliğinin araba yazılarına yansıdığı,
c) Milliyetçilik akımlarının gelişmesi sebebiyle MHP’liler ve ülkücülerin sıkça araçlarına siyasi amblemler ve yazılar yapıştırdıkları,
d) Ticari araçlarda dini ağırlıklı araç yazılarının, özel otolarda ‘Atam İzindeyiz’ yazılarının ağırlıkta olduğu,
e) Kamyonların yaklaşık %80’inde araba yazısına rastlandığı, görülmüştür.”
Sürücüler iç dünyalarını yoruma meydan vermeyecek şekilde araçlarına yazmışlar...
Fazla söze gerek var mı?
——————
(x) Araba Yazıları-Ürün Yayınları-Ankara Tlf: 0 312 428 39 20