Bu olayın 'rüşvet davası'yla ilgisi var mı?

Kı­sa me­sa­fe, al­çak ir­ti­fa ve en­ge­be­li ara­zi­de et­ki­li olan si­lah­lı he­li­kop­ter sis­te­mi­nin baş­ta Gü­ney­do­ğu sı­nı­rı­mız ol­mak üze­re ül­ke sa­vun­ma­sı için ge­rek­li bir si­lah sis­te­mi ol­du­ğu ka­bul edi­li­yor. El­de­ki mev­cut en­van­te­rin me­ka­nik ve tek­no­lo­jik ola­rak çok es­ki­di­ği bu ne­den­le ATAK pro­je­si kap­sa­mın­da­ki he­li­kop­ter­le­rin acil bir ih­ti­yaç ol­du­ğu de­ğer­len­di­ri­li­yor.
TA­I ve İtal­yan Agus­ta (İtal­yan dev­let şir­ke­ti) ta­ra­fın­dan Asel­sa­n’­ın da kat­kı­la­rıy­la ge­liş­ti­ri­len ve tüm li­sans hak­la­rı TA­I’­ye ait olan ATAK he­li­kop­te­ri il­gi­li ma­kam­la­rın iz­niy­le bir­çok fu­ar­da uçuş gös­te­ri­le­ri yap­tı ve sa­tı­şa su­nul­du. Son ola­rak Bah­reyn fua­rın­da uçu­ru­lan bu he­li­kop­ter, iki yıl­dır test edil­me­si­ne rağ­men mo­tor­da tit­re­me ol­du­ğu ge­rek­çe­siy­le Sa­vun­ma Sa­na­yi­i Müs­te­şar­lı­ğı ta­ra­fın­dan ka­bu­lü yak­la­şık 3 yıl­dır ya­pıl­mı­yor ve se­ri üre­ti­me de ge­çi­le­mi­yor.

O id­di­a ko­nu­şu­lu­yor ama…

Sa­vun­ma Sa­na­yi­i Müs­te­şar­lı­ğı­’n­da çok ni­te­lik­li ka­mu gö­rev­li­le­ri bu­lu­nu­yor. Eğer, üretilen he­li­kop­te­rin ka­bu­lü­nü yap­mı­yor­lar­sa bu işin için­de mut­la­ka bir şey­ler var­dır. Ko­nu­nun bi­raz geç­mi­şi­ni araş­tır­dı­ğım­da il­ginç bil­gi­le­re ulaş­tım.
Sa­vun­ma Sa­na­yi­i Müs­te­şer­lı­ğı, bu he­li­kop­ter iha­le­si için TA­I’­yi ana yük­le­ni­ci ilan edi­yor ve fir­ma­lar­dan yer­li üre­tim ve tek­no­lo­ji trans­fe­ri için tek­lif is­ti­yor. An­cak ilk ko­şul ola­rak iha­le­ye gi­re­cek fir­ma­lar­dan “Baş­ka fir­ma tem­sil­ci­si ol­ma­dan doğ­ru­dan iha­le­ye gi­re­cek­le­ri­ne dai­r” bel­ge is­te­ni­yor. İha­le­ye gi­ren­ler Tür­ki­ye­’de­ki tem­sil­ci­lik­le­ri­ni ip­tal edi­yor ve iha­le­ye ka­tı­lı­yor­lar.
O gö­rüş­me­le­rin ya­pıl­dı­ğı gün­ler­le il­gi­li bir de anek­dot an­la­tı­lı­yor. Şir­ke­tin avu­ka­tı, oto­mo­bi­li­ni Sa­vun­ma Sa­na­yi­i Müs­te­şar­lı­ğı­’nın par­kı­na bı­ra­kı­yor. O ge­ri­lim­li ve çe­tin mü­za­ke­ler­den çık­tı­ğın­da oto­mo­bi­li­ni park et­ti­ği ye­ri ha­tır­la­mı­yor. Oto­mo­bi­li­nin ça­lın­dı­ğı­nı dü­şü­nüp po­li­se baş­vu­ru­yor. Oy­sa ça­lın­ma de­ğil oto­mo­bil ger­çek­ten park edil­di­ği yer­de bu­lu­nu­yor.
İş­te, zor­lu ma­ra­ton so­nun­da söz­leş­me bi­ti­ri­li­yor. An­cak Agus­ta fir­ma­sı bir ta­raf­ta İtal­yan­lar di­ğer ta­raf­ta da İn­gi­liz­le­r’­den olu­şu­yor­du. İtal­yan ta­ra­fı söz­leş­me­ye “ta­ma­m” de­me­si­ne rağ­men, İn­gi­liz­ler ba­zı ko­nu­lar­da hâ­lâ ayak di­re­ti­yor­du. Bu du­rum, Sa­vun­ma Sa­na­yi­i Müs­ta­şar­lı­ğı yet­ki­li­le­ri­ne an­la­tıl­dı. On­lar, TA­I yet­ki­li­le­ri­nin ya­nın­day­dı, za­ten gö­rüş­me­ler­de göz­lem­ci de bu­lun­du­ru­yor­lar­dı.
Türk ve İn­gi­liz gö­rev­li­ler bir tür­lü uz­la­şa­mı­yor­du. So­nun­da, İn­gi­liz­ler top­lan­tı­yı terk edip ül­ke­le­ri­ne dön­dü. Tür­ki­ye, İtal­yan gru­bu ile kal­dı. Tüm iş­lem­le­ri ta­mam­lan­dı. An­cak on­lar da do­ğal ola­rak yö­ne­tim ku­ru­lu baş­kan­la­rı­nın ve ge­nel mü­dür­le­ri­nin im­za­sı için Tür­ki­ye­’ye ge­le­cek­le­ri­ni bu ne­den­le im­za gü­nü­nün be­lir­len­me­si is­ti­yor­lar­dı.
İş­te, o gün­ler­de ba­zı si­ya­si­le­rin İtal­ya­’ya git­ti­ği söy­le­ni­yor. An­cak, Agus­ta fir­ma­sı yet­ki­li­le­ri, bu­nu hiç doğ­ru­la­ma­dı. Çün­kü, id­di­a ko­nu­su rüş­vet­ti… So­nun­da söz­leş­me­ye im­za­lar atıl­dı, tö­ren­ler ya­pıl­dı, olay da unu­tu­lup git­ti.

Rüş­vet ver­mek­ten tu­tuk­lan­mış­tı

2 yıl ka­dar ön­ce Agus­ta şir­ke­ti­nin ge­nel mü­dü­rü, söz­leş­me kar­şı­lı­ğı rüş­vet ver­mek­ten do­la­yı tut­tuk­lan­dı. Bir sü­re ce­za­evin­de yat­tı. Son­ra, tu­tuk­suz yar­gı­lan­mak üze­re ser­best bı­ra­kıl­dı. Rüş­vet da­ğı­tıl­dı­ğı id­di­a edi­len ül­ke­ler ara­sın­da Tür­ki­ye de anı­lı­yor­du. Bu id­di­alar doğ­ruy­sa bu du­rum­da iki se­çe­nek var:
- İtal­ya, rüş­vet prob­le­mi­ne Tür­ki­ye­’yi ka­rış­tır­ma­dan ola­yı ka­pa­ta­cak, Tür­ki­ye ta­ra­fı da he­li­kop­te­ri ka­bul edip Agus­ta­’nın te­mi­na­tı­nı çö­züp on­la­rı ib­ra ede­rek, “tek­nik prob­lem­ler dü­zel­til­di­” de­yip pro­je­ye de­vam edi­le­cek ve 50 he­li­kop­ter ya­pı­la­cak.
- Agus­ta, Tür­ki­ye­’ye rüş­vet/ko­mis­yon ver­di­ği­ni söy­le­ye­cek, bi­zi zor du­mu­na so­ka­cak. O za­man Türk ta­ra­fı da “he­li­kop­ter bo­zuk, ka­bul et­mi­yo­ru­z” di­ye Agus­ta­’yı söz­leş­me­de­ki taz­mi­nat mad­de­si­ne gö­re ma­li yön­den sı­kış­tı­ra­cak.
Bu id­da­yı açık­lı­ğa ka­vuş­tur­mak için Mil­li Sa­vun­ma Ba­ka­nı İs­met Yıl­ma­z‘­ın şu so­ru­la­ra ce­vap ver­me­si ge­re­kir:
- ATAK he­li­ko­pe­ri ta­sa­rım ve ima­la­tı so­nun­da ha­ta­lı bu­lun­du­ğu için mi ka­bul edil­me­di? Ha­ta­lı ise ta­sa­rım ve üre­ti­mi ya­pan­lar ge­cik­me ce­za­sı öde­di mi? Hem ha­ta­lı, hem de ce­za öde­me­di­ler­se, “söz­leş­me şart­la­rı ye­ri­ne ge­ti­ril­me­di­” di­ye ne­den ce­za alın­mı­yor?
- He­li­kop­ter, bir­çok fu­ar­da ve Tür­ki­ye­’ye ge­len he­yet­le­re sa­tış ama­cıy­la ta­nı­tıl­dı­ğı­na gö­re, ha­ta­lı ta­sa­rım ve üre­tim söz ko­nu­su ol­ma­ma­sı ge­re­kir. Üre­ti­mi ya­pan ül­ke­nin, “a­rı­za­lı­” di­ye tes­lim al­ma­dı­ğı bir ürü­nü, baş­ka ül­ke­le­re “sağ­la­m” di­ye sat­ma­ya ça­lış­ma­sı müm­kün de­ğil­dir. De­mek ki ürün arı­za­lı ve­ya bo­zuk de­ğil. Bu du­rum­da he­li­kop­te­rin ka­bu­lü­nün ya­pıl­ma­ma­sı­nın, İtal­ya­’da yü­rü­tü­len rüş­vet da­va­sı ile il­gi­si var mı?
Kim­se­yi rüş­vet al­mak­la suç­la­mı­yo­ruz. An­cak, bu id­di­ala­rın da açık­lı­ğa ka­vuş­ma­sı ge­re­ki­yor. İtal­ya­’da, bu ko­nu­da açıl­mış “rüş­vet da­va­sı­” var. Aca­ba, İtal­yan mah­ke­me­le­ri­nin tu­ta­nak­la­rın­da Tür­ki­ye­’nin adı ge­çi­yor mu?

 Saygı Öztürk