ABDÜLMECİD’İ ANMA VE DAVET
TBMM Başkanı Cemil Çiçek imzasıyla milletvekillerine gönderilen tuğralı davetiyelerde, “Türkiye Büyük Millet Meclis Başkanı Cemil Çiçek, Sultan Abdülmecid ve Dönemi Sempozyumu Kapsamında Ahmet Özhan konserini onurlandırmanızı diler” ifadesi yer aldı. “Abdülmecid ve Dönemi” sempozyumunun 17 Kasım’da Dolmabahçe Sarayı’nda düzenleneceği belirtildi. TBMM’nin Padişah Abdülmecit için anma toplantısı düzenleyeceğinin ortaya çıkması üzerine CHP, İşçi Partisi ve tarihçiler sert tepki gösterdi. Siyasi parti yöneticileri ve tarihçiler TBMM’nin Abdülmecit için anma toplantısı düzenlemesiyle ilgili olarak CHP Milletvekili Gürkut Acar şunları söylediler:
“Herkes aklını başına alsın. Cumhuriyet döneminde bir padişahın anılması kabul edilebilir bir durum değil. Cumhuriyet kutlamalarını iptal eden zihniyetin padişahları anması normal ama Cumhuriyetin Meclisinin buna alet edilmesi skandaldır. Herkes aklını başına almalıdır. Cumhuriyetin Meclisi padişahı anmaz. Bu geri dönüşün işaretidir. AKP’nin padişahlık özleminin yansımasıdır. Atatürk’e faşist, diktatör diyen zihniyet padişahlık peşinde. Osmanlı dönemi tarihe bırakılmalıdır”.[i]
Abdülmecit’in öldüğü tarih 25 Haziran 1861...
17 Kasım 1922 de Padişah Vahideddin’in bir İngiliz savaş gemisi ile İstanbul’u terk ettiği yani kaçtığı gün... Acaba Abdülmecit neden öldüğü 25 Haziran da değil de, Hain Padişah Vahdettin’in (Abdulmecit’in oğlu) kaçtığı gün anılıyor?
Tanzimat Fermanı’yla teslimiyetin ilk adımını atmış olan Sultan Abdülmecit, Vahdettin’in ülkeden kaçtığı gün anılıyor. Ne kadar anlamlı!
Kurtuluş Savaşı’nı yürüten Meclis şimdi teslimiyet ve padişahlığa özeniyor…
Bu durumu eleştiren CHP Yalova Milletvekili Muharrem İnce şunları söyledi:
“10Kasım Atatürk’ü Anma Günü’nün davetini beyaz fotokopi kağıdına basan Meclis Başkanı, Padişah Abdülmecid’i anma töreni için en pahalı kağıttan, tuğralı, işlemeli bir davetiye hazırlamış. Bu padişahlık özentisinin son gösterisidir. Cumhuriyet Bayramı törenlerini kutlamayan, Atatürk’ü Anma Günü’nün davetini fotokopi kağıdına basan Meclis Başkanı’nın davetinde ne işim var." dedi.[ii]
Osmanlı Tarihini incelediğimiz zaman, her padişahın devrinde birbirinden ilginç olaylara rastlarız. Bunlardan Abdülmecit devrinde olan bazı garip ve ilginç olaylardan bazılarını aşağıya
alıyoruz.
17 YAŞINDA ÇOCUK ÇAĞINDA TAHTA OTURDU
Abdülmecit (25 Nisan 1823, İstanbul – 26 Haziran 1861[1], İstanbul) 31. Osmanlı padişahı ve 110. İslam halifesidir.
11.Mahmut’un Rusya’lı Yahudi Leon’un kızı Suzi’den (Bezmialem Sultan’dan) olan oğludur. Osmanlı Devleti’nin son dört padişahının hepsinin babasıdır. Ayrıca en çok sayıda oğlu olan padişahtır. 17 yaşında çocuk çağında padişah olan Abdülmecit zamanında ülke bin bir sıkıntı, cehalet içinde idi. Çocuk yaştaki padişahı anası yönlendiriyordu. Abdülmecit’in nikâhlı karıları sayılan 22 tane idi; 18 erkek çocuğu oldu.
Yine rüşvet karşılığı devlet makamları dağıtılmaya başlandı, çünkü hazine tamtakırdı. Kahvecilik yapan eski yeniçerilerden Arnavut Mustafa’yı, paşalık rütbesi verilerek, padişah I.Abdülmecit’in sır kâtipliğine atandı. Oysa bu adamın okuryazarlığı bile yoktu. Baharatçılık yapan yeniçeri eskisi Bulgar soylu Rıza’yı müşir (Mareşallik) rütbesi ile Osmanlı Orduları Başkomutanı oldu. Sandıkçılık yapan yeniçeri eskisi Boşnak Ahmet Büyük Amirallik rütbesi ile Kaptanı Deryalığa atandı. Bütün bu önemli mevkilere tayin edilen insanlar birbirinden cahil, ilerleyen Avrupa biliminden habersiz insanlardı. Osmanlı’yı böyle cahil insanlar yöneterek batırmıştır. [iii]
II.Mahmut’un Bezmialem Sultan’dan olan oğludur. Döneminde Tanzimat Fermanı’nı ilan ettirmesiyle meşhurdur.
Abdülmecit, babası gibi tüberküloza yakalanmıştı. Ihlamur Köşkü’nde öldüğünde 38 yaşındaydı. Fatih’te, Sultan Selim semtinde, Yavuz Selim Camii Haziresi’nde, türbesi’ne defnedildi.
31. Osmanlı padişahı ve 110. İslam halifesidir. II.Mahmut’un Bezmialem Sultan’dan olan oğludur. Döneminde Tanzimat Fermanı’nı ilan ettirmesiyle meşhurdur.
Mustafa Reşit Paşa, Mehmet Ali Paşa, Fuat Paşa gibi ileri görüşlü aydın devlet adamları zamanına padişahlığı denk düşmesi onun şansıydı.
Tanzimat’ın uygulamasında karşılaşılan sorunları, güçlükleri yerinde görmek amacıyla yurt gezilerine çıktı. 1844 de İzmit, Mudanya, Bursa, Gelibolu, Çanakkale, Limni, Midilli, Sakız’ı ziyaret ederken,1846 da Silistre’ye kadar uzanan bir Rumeli gezisi yaptı. Her yıl Meclis’i Vakalayı Ahkâmı Adliye’yi bir nutukla açması, onun milletvekili düzenine yakınlığını gösterir.
Abdülmecit, babası gibi tüberküloza yakalanmıştı. Ihlamur Köşkü’nde öldüğünde 38 yaşındaydı.
l.Abdülmecid 17 yaşında Osmanlı tahtına oturdu. Koltuğa oturmasının üzerinden dört ay geçmesinin ardından Abdülmecid, Gülhane Hatt-ı Hümayunu’nu ilan etti. “Tanzimat Dönemi Padişahı” olarak tarihe geçen Abdülmecid döneminde Türkçe’nin sadeleştirilmesi çalışmalarına başlandı ve Ceride-i Havadis gazetesi yayın hayatına başladı. [iv]
Saltanatı sırasında en çok tutucuların muhalefetiyle karşılaştı. Aracısız halkın dertlerini halkın kendi ağzından dinleyen ilk padişahtır.
A.Cevdet Paşa’nın Seçmeler tarihinden öğrendiğimize göre, İstanbul’da padişah Abdülmecid kadın kızla âlem yapıyor, pek çok cariyeden başka 20 den fazla kadınla nikâhlanıyordu. Padişahın erkekliği zayıfladığı için Avrupa’dan kuvvet macunları, ilaçlı şaraplar getirtiliyordu. (Bu sefahat içinde olan padişah Abdülmecit vereme yakalanarak 39 yaşında ölmüştür) Kâğıthane deresi boylarında, Bayezid meydanında arabalarla sevişme olayları yaşanıyor. Büyükler içinde gulâmpârelik (oğlancılık) olayları bile oluyordu. Bunlardan Âli Paşalar, Kamil Paşalar gulâmpârelik (oğlancılık) yaptıklarını saklamaya çalışıyorlardı. Halktan bazı hoca takımları da, bu olayları helâk olan “Lüt kavmi” ile kıyaslıyordu. [v]
Saltanatı:
1 Temmuz'da (1839) tahta çıktığında; Mısır sorunu Nizip yenilgisiyle (24 Haziran 1839) çıkmaza girmiş durumdaydı. Babasının cenaze töreni sırasında başvekil Mehmet Emin Rauf Paşa'dan padişahın mührünü zorla alan, Meclisi Valayı Ahkâmı Adliye Reisi Koca Mehmet Hüsrev Paşa, kendisini sadrazam ilân ettirdi (2 Temmuz 1839).
Henüz Nizip bozgunundan haberi olmayan padişah, sorunu çözmek için orduya ve donanmaya harekâtı durdurmaları için emir gönderdi. Mısır valisi Kavalalı Mehmet Ali Paşa'yı bağışladığını ve anlaşmak istediğini bildirmek üzere Köse Akif Efendi'yi Mısır'a yolladı. Bu arada düşman saydığı Hüsrev Paşa'nın sadarete gelmesinden korkan Kaptan-ı Derya Ahmet Fevzi Paşa, donanmayı Mısır'a götürüp, Mehmet Ali Paşa'ya teslim etti (3 Temmuz 1839). Nizip yenilgisinin haberi İstanbul'a ulaştı. İngiltere, Fransa, Rusya, Avusturya ve Prusya, verdikleri ortak bir notayla Mısır sorununun kendilerine danışılmadan çözülmemesini istediler (27 Temmuz 1839). Bu nota kabul edildi. Böylece Osmanlı Devleti, Avrupa devletlerinin bir tür güdümü altına girmiş oldu.
Tanzimat Fermanı 1856
Londra ve Paris'te, Osmanlı devletindeki ıslahat hazırlıkları konusunda görüşmelerde bulunan hariciye nazırı Mustafa Reşit Paşa, bir ıslahat programının gerekliliğine padişahı inandırdı.
Osmanlı toplumunun, bilim, sanat, buluş ve keşiflerde çok ilerlemiş Avrupa karşısında oldukça geri kaldığı apaçık meydana çıkmış, Kanuni’nin ölümünden beri Osmanlı her alanda sürekli geri kaldığından, girdiği her savaşta toprak kaybediyordu. Toplumun, ordunun yenilenmesi apaçık meydana çıkmış, devlette bir ıslahat yapılması gerektiği şart olmuştu.
Hazırlanan Gülhane Hatt-ı Hümayunu (Hatt-ı Şerif ya da Tanzimat Fermanı da denir) Mustafa Reşit Paşa tarafından 3 Kasım'da Gülhane'de okundu.
Tanzimat dönemini açan bu belgeyle, yargılamasız kimsenin
cezalandırılamayacağı, mal ve mülkünün zorla alımına gidilemeyeceği ilkesi
getiriliyor, devletle birey arasındaki ilişkileri düzenleyecek yasaların çıkarılacağı açıklanıyordu.
Tanzimat Fermanı'nın uyandırdığı olumlu hava Mısır sorununun çözümünü kolaylaştırdı. İngiltere'nin önerisiyle, beş büyük devlet Londra'da bir araya geldiler. Mısır valisini destekleyen Fransa dışlanarak, 15 Temmuz 1840'ta İngiltere, Rusya, Avusturya, ve Prusya arasında Londra Antlaşması imzalandı. Mısır valiliği veraset yoluyla Mehmet Ali Paşa'ya bırakılarak, ele geçirdiği topraklar ve Osmanlı donanması geri alındı. Aynı devletler, aralarına Osmanlı Devletiyle Fransa'yı da alarak imzaladıkları Boğazlar Sözleşmesi ile (13 Temmuz 1841) Osmanlı Devleti'nin boğazlar üzerindeki egemenliği tanındı ve boğazlar yabancı savaş gemilerine kapatıldı.
Tanzimatın öngördüğü ilkeleri uygulamak için Meclis-i Âli-i Tanzimat kuruldu (1853). Her eyaletten, yörelerinin gereksinmelerini bildirmek üzere ikişer temsilci İstanbul'da toplantıya çağrıldı. Merkezden her bölgeye gönderilen imar meclisleri çalışmaya başladı. Mâliye, Fransa'daki örgütlenme temel alınarak düzenlendi. Mâli yetkililer, idare amirlerinden alınarak defterdarlara verildi. Vergilerin saptanması vilâyet meclislerine, toplanması da muhassıl adı verilen vergi memurlarına bırakıldı. İltizam yöntemi kaldırıldı. Aşar, her yerde eşit olarak alınmaya başladı. Hıristiyanlardan alınan vergilerin toplanmasında patrikhanelerin aracılığı kabul edildi. Ticaret meclisleri kuruldu. Fransız ceza kanunu çevrilerek uygulamaya konuldu. Meclis-i Maarif-i Umumiye toplandı (1845). İlk idâdiler (liseler) açıldı. 1847'de Mekâtibi Umumiye nezareti kuruldu. 1848'de ilk muallim mektebi (öğretmen okulu), aynı yıl Harbiye'de kurmay sınıfı, 1850'de Darülmaarif adı verilen lise, 1851'de ilk bilim akademisi sayılan Encümen-i Daniş açıldı. 1846'da Darülfünun binasının temeli atıldı. Askerlik yasası çıkarılarak (6 Eylül 1843) kura yöntemi benimsendi, askerlik süresi 4-5 yıl olarak sınırlandı.
Padişah Abdülmecit Tanzimat'ın uygulamasında karşılaşılan güçlükleri yerinde görmek amacıyla yurt gezilerine çıktı. 1844'te İzmit, Mudanya, Bursa, Gelibolu, Çanakkale, Limni, Midilli, Sakız'ı ziyaret etti; 1846'da Silistre'ye kadar uzanan bir Rumeli gezisi yaptı. Her yıl Meclisi Vâlâyı Ahkâmı Adliye'yi bir nutukla açması, onun milletvekili düzenine yakın olduğu görüşünü destekler.
…………………………………………………………………………………………………………………..
Kadın Efendileri:
1-Servet-seza Baş Kadın Efendi 2-Şevk-efza Valide Sultan: Sultan V. Murad'ın annesi ve İkinci Kadın Efendi
2-Hoş-yar İkinci Kadın Efendi 3-Tir-i Müjgan Valide Sultan: Üçüncü Kadın Efendi ve II. Abdülhamid'in annesi 4-Verd-i Cenan Üçüncü Kadın Efendi 5-Gül-cemal Dördüncü Kadın Efendi 6-Rahime Perestu Valide Sultan: Dördüncü Kadın Efendi ve II. Abdülhamid'in manevi annesi 7-Gülistu (Gülistan) Dördüncü Kadın Efendi:
1-Düzd-i Dil Üçüncü Kadın Efendi 2-Bezmi (Bezmara)Altıncı Kadın Efendi
3-Mahitab Beşinci Kadın Efendi
İkballeri :
1-Nalan-ı Dil Hanımefendi: Üçüncü İkbal 2-Ceylan-yar Hanımefendi: İkinci İkbal 3-Ayşe Ser-firaz Hanımefendi: İkinci İkbal 4-Nergis (Nergizu) Hanımefendi: Dördüncü İkbal 5-Navek-misal Hanımefendi: Dördüncü ikbal 6-Nesrin Hanımefendi: İkinci İkbal 7-Şayeste Hanımefendi: Dördüncü İkbal 8-Nükhet-seza Hanımefendi: Baş İkbal
Gözdelerİ :
1-Yıldız Hanımefendi: 2. Gözde 2-Saf-derun Hanımefendi: 4. Gözde 3-Hüsn-i Cenan Hanımefendi: 3. Gözde
Erkek Çocukları:
1-V. Murat (Padişah oldu), 2-II. Abdülhamit (Padişah oldu), 3-V. Mehmet
4-ReşatAhmet Kemaleddin Efendi, 5-Mehmet Efendi, 6-Burhaneddin Efendi 7-Ahmet Efendi, 8-Süleyman Efendi, 9-VI. Mehmet Vahdettin (Padişah oldu)
Kız Çocukları:
1-Fatma Sultan, 2-Refia Sultan,3- Cemile Sultan ,4-Münire Sultan,5- Behice Sultan 6-Seniha Sultan, 7 Nadile Sultan,8-Mediha Sultan [vi]
PADİŞAHIN TÜRBESİ
Osmanlı Padişahı Abdülmecit ölmeden önce türbesini, çok sevdiği padişahlardan 1. Osmanlı Halifesi Yavuz Sultan Selim’in türbesinin yanına yaptırmıştı. Ustalar türbeyi bitirdikleri zaman, Padişah Abdülmecid, öldükten sonra defnedileceği türbeyi kontrole geldiğinde, gördü ki türbesi yanındaki Sultan Selim Han’ın türbesinden yüksekçe yapılmış.
(Yavuz Sultan Selim d.1470-ö.1520. Saltanatı 1512–1520 yılları arasında 8 yıllık saltanatında savaşlarda geçmiş bir padişahtır).
Padişah Abdülmecit, ataları padişahların içinde en çok Yavuz Sultan Selim Han’ı çok sever ve ona pek çok hürmet ederdi. Bundan dolayı türbesini onun türbesinin yanında yaptırmıştı. Fakat bu türbe, Yavuz Sultan Selim’in türbesinden daha yüksek olarak yapılmış olduğunu görünce, “Yavuz sultan Selim gibi şanlı bir padişahın türbesi yanında onun kubbesinden yüksek kubbe yaptırmak edebe aykırıdır” diyerek, kendi türbesini yıktırıp daha alçak olarak tekrar yaptırdı. [vii]
ABDULMECİT ZAMANINDA UÇAN İTALYAN
Türk tarihinde uçmaya heves eden, uçmayı deneyen bazı Türk bulunduğu gibi, Padişah Abdülmecit’in huzurunda uçmayı deneyen bir de İtalyan vardır.
İstanbul üstünde uçan üçüncü insan bir İtalyan’dr. 1844 yılında İstanbul’a gelen Comasgi, Haydar Paşa çayırında İstanbul’un üstüne uçan üçüncü insan bir İtalyan’dır. 1844 yılında İstanbul’a gelen Comasgi Haydar Paşa Çayırında aralarında padişahın da bulunduğu büyük bir seyirci kitlesi önünde halkın şaşkın bakışları arasında balonuyla havalanarak Yalova’nın bir köyüne iner. İtalyan baloncu ikinci uçuşunu Taksim’de yapar. Sultan Abdülmecit’in kızkardeşi Adile Sultan’ın düğününde Haydar Paşa çayırından üçüncü kez havalanan Comasgi gözden kaybolur, bir daha haber alınamaz. [viii]
Cevat Kulaksız
--------------------------------------------------------------------------------
[i] http://aydinlikgazete.com/index.php?option=com_content&view=article&id=5426:cumhuriyet-"10
[ii] yasak-padiah-serbest&catid=35:joomla&Itemid=95
[iii] Padişah Anaları Ali Kemal Meram Toplumsal Dönüşüm Yayınları 1997 Sf: 573
[iv] http://www.dosdogruhaber.com/politika/mecliste-bir-padisah-anilacak/
[v] A.Cevdet Paşa Seçmeler Morpa Yay sf 206–207
[vi] Sultan Abdülhamid'e Arzlar (Ma'rûzât), Ahmet Cevdet Paşa, Yusuf Halaçoğlu sadeleştirmesi, 1.b., Ocak 2010, ISBN 978-9944-118-
http://tr.wikipedia.org/wiki/Abd%C3%BClmecit
[vii] A. Cevdet Paşa Seçmeler Morpa Yay. Sf: 106
[viii] İstanbul’un Nazım Planı Sunay Akın sf: 120–122
-------------------------------------------------------------------
I. Abdülmecid'i Anma Günü ve Devrin İlginç Olayları(1) - Cevat Kulaksız
Abdülmecit Zamanında Bazı İlginçolaylar (Bölüm: 2) - Cevat Kulaksız
1. Abdülmecit zamanında bazı ilginç olaylar (bölüm 3) - Cevat Kulaksız
1. Abdülmecit zamanında bazı ilginç olaylar (bölüm 4) - Cevat Kulaksız
Yorum Gönder