Anayasasına göre, bir hukuk devleti olan ülkemizde, Cumhurbaşkanının yetkileri; tarafsız, partiler üstü ve sorumsuz konumu nazara alınarak, Anayasamızda açıkça belirtilmiş olup, Cumhurbaşkanları; her ne sebeple olursa olsun, kendilerine, kişisel tercihlerine ve keyiflerine göre, alışılmamış Cumhurbaşkanı olmak gibi bir rol ve yetki tayin edemezler.
Anayasanın 8. maddesine göre, ismi yürütme organı içinde anılmasına ve yine 8. maddede yer alan,“yürütme yetkisi ve görevi, Cumhurbaşkanı ve Bakanlar Kurulu tarafından, Anayasaya ve kanunlara uygun olarak kullanılır ve yerine getirilir.” hükmüne rağmen, Anayasaya göre, doğal başkanının, Başbakan'ın kendisinin olduğu Bakanlar Kurulunu toplama ve başkanlığını yapma görev ve yetkisi, kural olarak, ülkenin yönetiminden ve Hükumetin genel siyasetinden, Bakanlarıyla birlikte sorumlu olan Başbakanına ait olup, yine Anayasamıza göre, Cumhurbaşkanlarının da, Bakanlar Kurulu toplantılarına katılma ve ona başkanlık etme yetkileri var ise de, bu yetki, parlamenter sistemin özelliğine ve bu sistem içinde yer alan Cumhurbaşkanlarının, partiler üstü, tarafsız ve sorumsuz konumlarına uygun olarak, ancak olağanüstü hal ve koşullarla sınırlı istisnai bir yetkidir.
Bakanlar Kurulunun, hangi olağanüstü hallerde Cumhurbaşkanının başkanlığında toplanacağı, Anayasamızın, 119, 120,121 ve 122. maddelerinde açık ve net bir şekilde hüküm altına almıştır.
Anayasanın, ilgili maddelerinde öngördüğü bu istisnai durum ve koşullar dışında, olağan koşul ve gündemlerle bu yetkinin kullanılmaya kalkışılması, Anayasaya aykırı ve bir yetki gasbı sayılmalıdır.
Tayyip Bey, aklı her estiğinde ve her canı sıkıldığında, Bakanlar Kurulunu toplantıya çağırmamalı veya Başbakanın toplantıya çağırdığı Bakanlar Kuruluna, sürpriz bir kararla başkanlık yapmaya kalkışmamalıdır. Zira, Anayasanın 112. maddesine göre, Bakanlar kurulunun asıl ve tek başkanı Başbakandır ve hükumetin genel siyasetinin yürütülmesinden Başbakan ve Bakanlar sorumlu olup, Cumhurbaşkanının bir sorumluluğu bulunmamaktadır.
Bir örnek vermek gerekirse, Başbakanlığı döneminde Kanal İstanbul projesini ortaya atan ve bunu hayata geçiremeden Cumhurbaşkanı seçilen Tayyip Bey'in, bu projesine yeni Hükumetin ilgisiz kalması nedeniyle, Bakanlar Kurulunu toplantıya çağırarak, kendi başkanlığında bu projenin hayata geçirilmesini tartışmaya açmaya ve bu konuda Bakanlar Kurulunda bir karar alınmasını sağlamaya veya bazı alanların imara açılmasının tartışılıp karar altına alınmasına asla ve asla yetkisi bulunmamaktadır.
Bu nedenle, bugünkü toplantının gündemi çok önemlidir.
Şayet, Tayyip Bey; Cumhurbaşkanı sıfatıyla yetkili olduğu, Anayasanın ilgili maddelerinde öngörülen istisnai ve olağanüstü bir hal ve durumun varlığını düşünerek ve bu durumun görüşülüp tartışılıp bir karar alınmasına yönelik bir gündemle toplantı çağrısı yapmış ve toplantının gündemini buna göre oluşturmuş ise, Anayasaya uygun olan bu çağrıya ve toplantıya bir diyeceğimiz olamaz.
Anayasanın 119. maddesine göre; Tabii afet, tehlikeli salgın hastalıklar veya ağır ekonomik bunalım hallerinde, ülkenin tümünde veya belirli yerlerinde olağanüstü hal ilan etmek üzere toplanan Bakanlar Kurulu toplantısına,
Anayasanın 120. maddesine göre; Anayasa ile kurulan hür demokrasi düzenini veya temel hak ve hürriyetleri ortadan kaldırmaya yönelik yaygın şiddet hareketlerine ait ciddi belirtilerin ortaya çıkması veya şiddet olayları sebebiyle kamu düzeninin ciddi şekilde bozulması hallerinde, yurdun bir veya birden fazla bölgesinde veya bütününde, olağanüstü hal ilan etmek üzere toplanan Bakanlar Kurulu toplantısına,
Anayasanın 121. maddesine göre; Bakanlar Kurulunun ilan ettiği Olağanüstü hal süresince, olağanüstü halin gerekli kıldığı konularda, kanun hükmünde kararnamelerinin çıkarılmasına karar vermek üzere toplanan Bakanlar Kurulu toplantısına,
Anayasanın 122. maddesine göre; Anayasanın tanıdığı hür demokrasi düzenini veya temel hak ve hürriyetleri ortadan kaldırmaya yönelen ve olağanüstü hal ilanını gerektiren hallerden daha vahim şiddet hareketlerinin yaygınlaşması veya savaş hali, savaşı gerektirecek bir durumun başgöstermesi, ayaklanma olması veya vatan veya Cumhuriyete karşı kuvvetli ve eylemli bir kalkışmanın veya ülkenin ve milletin bölünmezliğini içten veya dıştan tehlikeye düşüren şiddet hareketlerinin yaygınlaşması sebepleriyle, yurdun bir veya birden fazla bölgesinde veya bütününde sıkıyönetim ilan etme kararını almak üzere toplanan Bakanlar Kurulu toplantısına,
Yine Anayasanın 122. maddesine göre, Sıkıyönetim süresinde,sıkıyönetim halinin gerekli kıldığı konularda kanun hükmünde kararname çıkarılmasının karar altına almak üzere toplanan Bakanlar Kurulu toplantısına,
Anayasa gereği, Cumhurbaşkanı da katılacak ve Bakanlar Kuruluna başkanlık edecektir.
Tayyip Bey; Bakanlar Kurulunu toplama ve ona başkanlık etme görev ve yetkisini, Anayasanın, yukarıda açıklamaya çalıştığımız hüküm ve ilkelerine göre değerlendirmeli ve fiili başkanlık sistemini uygulamaya koyduğunu gösteren yetki aşımında bulunarak, ülkeyi kaosa sürüklememeli ve meşruiyetini tartışma konusu yapmamalıdır.
19/01/2015
Güner YİĞİTBAŞI İzmir Barosu Üyesi Avukat
Yorum Gönder